Uprawnienia ze współwłasności ułamkowej według Kodeksu cywilnego

W publikacji przedstawiono uprawnienia wynikające ze współwłasności ułamkowej, które określają sytuację prawną współwłaściciela wobec pozostałych współwłaścicieli i wobec osób trzecich.

Praca zawiera charakterystykę ustawowego wzorca tej sytuacji prawnej, wyznaczonego przez art. 195–221 ustawy z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

Wykorzystując metodę analizy dogmatycznej, wzbogaconą o dorobek nauki prawa cywilnego, bogate orzecznictwo, a także uwagi dotyczące współwłasności ułamkowej w prawie francuskim, niemieckim, austriackim i szwajcarskim, kompleksowo omówiono następujące zagadnienia:

• ewolucja współwłasności ułamkowej – uwzględniono rozwiązania prawa rzymskiego, unormowania prawa dzielnicowego, międzywojenny projekt prawa rzeczowego oraz regulację współwłasności ułamkowej w powojennym zunifikowanym i skodyfikowanym prawie cywilnym;
• wspólność prawa własności – omówiono m.in. cechy współwłasności niezależne od jej rodzaju, konstytutywne i typowe cechy współwłasności ułamkowej, właściwości odróżniające współwłasność ułamkową od współwłasności łącznej oraz problematykę wspólności innych niż własność praw podmiotowych i mas majątkowych;
• uprawnienia z udziału we współwłasności ułamkowej, tj. uprawnienie do korzystania z rzeczy wspólnej z wyłączeniem osób trzecich, uprawnienie do uczestniczenia w rozporządzaniu rzeczą wspólną, uprawnienie do dokonywania czynności zmierzających do zachowania wspólnego prawa własności, uprawnienie do rozporządzania udziałem we współwłasności ułamkowej oraz uprawnienie do ochrony udziału we współwłasności ułamkowej;
• uprawnienia ze stosunków między współwłaścicielami, tj. uprawnienia współwłaściciela z zakresu zarządu rzeczą wspólną, z zakresu posiadania rzeczy wspólnej i korzystania z niej oraz z zakresu zniesienia współwłasności ułamkowej.

Publikacja przedstawia szczegółowe rozważania dotyczące kwalifikacji prawnej uprawnień współwłaściciela wynikających z faktu swobodnego dysponowania udziałem, jak i relacji wewnętrznej między współwłaścicielami. Ma to szczególne znaczenie dla obrotu nieruchomościami, szczególnie że Autorka na poparcie swoich tez przywołuje liczne orzecznictwo oraz poglądy innych przedstawicieli doktryny.

Publikacja będzie szczególnie przydatna dla sędziów prowadzących sprawy z zakresu nieruchomości lub notariuszy, którzy w aktach notarialnych regulują: sposób posiadania i korzystania z nieruchomości wspólnej przez współwłaścicieli, ustanawiają odrębną własność lokali, stosując klauzule ustalające sposób korzystania z nieruchomości wspólnej odmiennie od sposobu przewidzianego w Kodeksie cywilnym, a także dokonują zniesienia współwłasności.

Książka adresowana jest przede wszystkim do sędziów, notariuszy, radców prawnych i adwokatów, aplikantów oraz osób zainteresowanych prawem cywilnym, a w szczególności tematyką związaną ze współwłasnością (w tym współwłasnością nieruchomości), która przysparza wiele problemów teoretycznych i praktycznych.