Opis książki
Kompleksowy i obszerny komentarz do przepisów ustawy o ochronie sygnalistów autorstwa zespołu reprezentującego różne ośrodki akademickie, renomowane kancelarie prawne oraz rządowe i pozarządowe gremia eksperckie.
Omówienie ustawy z 14.6.2024 r. o ochronie sygnalistów (Dz.U. z 2024 r. poz. 928), której celem jest implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23.10.2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz.Urz. UE L Nr 305, s. 17 ze zm.). Zgodnie z ustawą, termin „zgłaszający naruszenia prawa” został zastąpiony przez projektodawcę terminem „sygnalisty” – a zmiana ta jest podyktowana faktem obecności terminu „sygnalista” w społecznej percepcji problematyki zgłaszania naruszeń prawa. Dyrektywa wymaga więc przyjęcia regulacji prawnych związanych ze zgłaszaniem naruszeń, w tym dotyczących ochrony sygnalistów oraz trybu zgłaszania naruszeń i podejmowania działań następczych przez podmioty prawne oraz organy publiczne.
Dotychczas w polskim systemie prawnym brakuje regulacji poświęconej ochronie sygnalistów, jak jest to rozumiane powszechnie, tj. osób, które, działając w dobrej wierze i w interesie publicznym, zgłaszają lub ujawniają informacje o naruszeniach prawa. Zauważyć przy tym trzeba, że powyższe, powszechne rozumienie jest bardzo szerokie, a zatem osoba zgłaszająca lub ujawniająca informacje o naruszeniach prawa, zależnie od okoliczności, będzie posiadała zróżnicowane uprawnienia, względnie rolę procesową, wobec ewentualnego podmiotu prawnego, organów ścigania, sądów lub innych organów publicznych oraz w ewentualnych postępowaniach przed tymi organami.
Celem nowych rozwiązań było uzupełnienie istniejących przepisów o środki ochrony związane ze zgłaszaniem lub ujawnianiem naruszeń w trybie przewidzianym w ustawie. Ustanowione zostały również kanały dokonywania zgłoszeń wewnętrznych i zewnętrznych o naruszeniach, wraz z określeniem zasad ich funkcjonowania, oraz określono zasady dokonywania ujawnienia publicznego.
Komentarz zawarty w publikacji jest zatem odpowiedzią na powstające pytania z zakresu implementacji unijnej dyrektywy i jej praktycznego zastosowania w Polsce. Autorzy w przystępny sposób analizują kolejne artykuły, rozwiewając wątpliwości jakie powstają w zakresie stosowania ustawy. Wśród omawianych zagadnień znajdzie się m.in.:
- pojęcie sygnalisty w dyrektywie UE Nr 2019/1937;
- pojęcie sygnalisty w OchrSygnU;
- pojęcie sygnalisty w wybranych krajach europejskich;
- ochrona sygnalisty i jej celowość;
- rola osób prawnych;
- zakres ochrony;
- anonimowość zgłoszenia naruszenia;
- moment nabycia statusu sygnalisty;
- status prawny sygnalisty;
- konflikt interesu partykularnego z interesem publicznym;
- rola pozaprawnych wzorców oceny sytuacji.
Pozycja jest skierowana do wszystkich zawodów prawniczych – przede wszystkim adwokatów, radców prawnych, sędziów, ale także wszystkich zainteresowanych poruszanym zagadnieniem.
Spis treści
Przedmowa
Wykaz skrótów
Wykaz literatury
Ustawa o ochronie sygnalistów z dnia 14 czerwca 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 928)
Rozdział 1. Przepisy ogólne
- Art. 1. Zakres przedmiotowy
- Art. 2. Objaśnienie pojęć
- Art. 3. Definicja naruszenia prawa
- Art. 4. Pojęcie sygnalisty
- Art. 5. Związek ustawy z przepisami krajowym i innymi aktami Unii
- Art. 6. Warunki objęcia ochroną osób dokonujących zgłoszenia
- Art. 7. Zgłoszenia anonimowe
- Art. 8. Ochrona danych osobowych sygnalisty
- Art. 9. Prawa pracowników do konsultacji ze związkami zawodowymi, do zrzeszania się i do zawierania układów zbiorowych
- Art. 10. Stosowanie przepisów szczególnych dotyczących zgłaszania naruszeń
Rozdział 2. Zakaz działań odwetowych i środki ochrony
- Art. 11. Zakaz działań odwetowych wobec sygnalisty
- Art. 12. Ochrona osób o statusie pracowników
- Art. 13. Zastosowanie ochrony w stosunkach pozapracowniczych
- Art. 14. Prawo do odszkodowania za działania odwetowe
- Art. 15. Odszkodowanie lub zadośćuczynienie od sygnalisty za naruszenie dóbr osobistych osoby poszkodowanej nieprawdziwym zgłoszeniem
- Art. 16. Wszczęcie postępowania prawnego dotyczącego odpowiedzialności sygnalisty
- Art. 17. Zakaz zrzeczenia się praw i środków ochrony prawnej
- Art. 18. Nieobowiązywanie niektórych przepisów
- Art. 19. Nieważność z mocy prawa niektórych zapisów w umowach o pracę
- Art. 20. Nieważność z mocy prawa tzw. klauzul kneblujących
- Art. 21. Odpowiednie stosowanie przepisów do osoby pomagającej w dokonaniu zgłoszenia
- Art. 22. Ochrona zgłoszeń dokonanych do instytucji, organów lub jednostek UE
Rozdział 3. Zgłoszenia wewnętrzne
- Art. 23. Próg 50 pracowników, obowiązek ustanowienia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń
- Art. 24. Procedura zgłoszeń wewnętrznych, obowiązek konsultacji
- Art. 25. Zakres podmiotowy procedury zgłoszeń wewnętrznych
- Art. 26. Zgłoszenia ustne i pisemne, dokumentowanie
- Art. 27. Obowiązek zachowania poufności i ochrony danych osobowych
- Art. 28. Obsługa kanałów dokonywania zgłoszeń przez podmiot zewnętrzny
- Art. 29. Rejestr zgłoszeń wewnętrznych, administrator danych
Rozdział 4. Zgłoszenia zewnętrzne
- Art. 30. Przyjmowanie zgłoszeń zewnętrznych
- Art. 31. Procedura rozpatrywania zgłoszeń zewnętrznych przez Rzecznika Praw Obywatelskich
- Art. 32. Wstępna weryfikacja zgłoszenia przez Rzecznika
- Art. 33. Procedura przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych przez organ publiczny
- Art. 34. Wstępna weryfikacja zgłoszenia zewnętrznego
- Art. 35. Skutki niepodania przez sygnalistę adresu do kontaktu
- Art. 36. Forma ustna lub pisemna zgłoszenia
- Art. 37. Potwierdzenie otrzymania zgłoszenia
- Art. 38. Zaświadczenie potwierdzające podleganie ochronie przez sygnalistę
- Art. 39. Postępowanie wyjaśniające
- Art. 40. Niepodjęcie działań następczych przez organ publiczny
- Art. 41. Termin przekazania informacji zwrotnej
- Art. 42. Wymogi dotyczące kanałów zgłoszeń
- Art. 43. Ochrona poufności
- Art. 44. Pracownicy obsługujący zgłoszenia, zakres upoważnień
- Art. 45. Informacje przechowywane w rejestrze zgłoszeń prowadzonym przez Rzecznika
- Art. 46. Informacje przechowywane w rejestrze zgłoszeń prowadzonym przez organ publiczny
- Art. 47. Sprawozdania roczne dotyczące zgłoszeń zewnętrznych
- Art. 48. Informacje dla sygnalistów umieszczane na stronie Biuletynu Informacji Publicznej
- Art. 49. Przegląd i aktualizacja procedury
- Art. 50. Uzupełniające stosowanie przepisów KPA
Rozdział 5. Ujawnienie publiczne
- Art. 51. Warunki objęcia ochroną
- Art. 52. Uznanie podjętych działań następczych za nieodpowiednie
- Art. 53. Ujawnienie naruszenia za pośrednictwem prasy, tajemnica dziennikarska
Rozdział 6. Przepisy karne
- Art. 54. Uniemożliwianie lub istotne utrudnianie innej osobie dokonania zgłoszenia
- Art. 55. Działania odwetowe
- Art. 56. Ujawnienie tożsamości sygnalisty, osoby pomagającej lub powiązanej
- Art. 57. Dokonanie fałszywego zgłoszenia lub ujawnienia publicznego
- Art. 58. Nieustanowienie procedury zgłoszeń wewnętrznych lub ustanowienie z naruszeniem prawa
- Art. 59. Tryb orzekania
Rozdział 7. Przepisy zmieniające, dostosowujące i przepis końcowy
- Art. 60. Zmiany w ustawie o Rzeczniku Praw Obywatelskich
- Art. 61. Zmiany w ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej
- Art. 62. Sprawozdania za rok 2025
- Art. 63. Termin przekazania pierwszego sprawozdania Parlamentowi i Komisji Europejskiej
- Art. 64. Wejście w życie
Indeks rzeczowy
Pliki do pobrania
Autorzy
Szczegóły
- Seria: Krótkie Komentarze Becka
- Rok wydania: 2024
- Oprawa: Miękka ze skrzydełkami
- Liczba stron: 466
- Wymiary: 145x205 mm
- Waga: 570 g
- ISBN: 978-83-8356-757-0
- EAN: 9788383567570
- Kod serwisu: 0A028600
- Producent: Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o.
- Informacje: Bezpieczeństwo produktu