Dotacje oświatowe + wzory do pobrania

O autorach

Wykaz skrótów

Rozdział I. Beneficjenci dotacji oświatowych – zakładanie szkół i placówek publicznych i niepublicznych

• 1. Podmioty uprawnione do otrzymania dotacji
• 2. Zasady i warunki udzielania i cofania zezwolenia na założenie publicznych podmiotów oświatowych
• 3. Założenie przedszkola, innej formy wychowania przedszkolnego, szkoły i placówki publicznej przez osobę fizyczną i prawną niezaliczaną do sektora finansów publicznych
• 3.1. Wniosek o udzielenie zezwolenia
• 3.2. Sytuacje, w których zmienia się zezwolenie na założenie szkoły lub placówki publicznej
• 3.3. Sytuacje, w których cofa się zezwolenie na założenie szkoły lub placówki publicznej
• 4. Zakładanie szkół, przedszkoli i placówek niepublicznych – warunki i procedura ewidencjonowania tych jednostek
• 4.1. Wpis do ewidencji szkół i placówek niepublicznych
• 4.2. Ewidencja szkół artystycznych
• 4.3. Wniosek o wpis do ewidencji szkół i placówek niepublicznych
• 4.3.1. Oznaczenie osoby zamierzającej prowadzić szkołę lub placówkę, jej miejsca zamieszkania lub siedziby
• 4.3.2. Typ i rodzaj szkoły
• 4.3.3. Wskazanie miejsca prowadzenia szkoły lub placówki oraz informacje o warunkach lokalowych
• 4.3.4. Statut szkoły lub placówki
• 4.3.5. Dane dotyczące kwalifikacji pracowników pedagogicznych i dyrektora, przewidzianych do zatrudnienia w szkole lub placówce 25
• 4.3.6. Zobowiązanie do przestrzegania wymagań określonych w art. 14 ust. 3 ustawy – Prawo oświatowe
• 4.3.7. Data rozpoczęcia funkcjonowania szkoły
• 4.3.8. Zawody, w jakich kształci szkoła
• 4.3.9. Opinia wojewódzkiej rady rynku pracy
• 4.3.10. Dane niezbędne do wpisania szkoły lub placówki do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej
• 4.4. Wpis do ewidencji
• 4.5. Zaświadczenie o wpisie do ewidencji
• 4.6. Odmowa wpisu do ewidencji
• 4.7. Zmiana danych powstałych po wpisie do ewidencji
• 5. Beneficjenci dotacji realizujący zadania gminy
• 5.1. Warunki, które musi spełnić przedszkole niepubliczne realizujące zadania gminne
• 5.2. Warunki, które musi spełnić niepubliczna inna forma wychowania przedszkolnego realizująca zadania gminne
• 5.3. Warunki, które musi spełnić niepubliczna szkoła podstawowa z oddziałem przedszkolnym, realizująca zadania gminne
• 6. Konkurs ofert na realizację zadania publicznego w zakresie wychowania przedszkolnego
• 6.1. Podmioty mogące przystąpić do konkursu
• 6.2. Otwarty konkurs ofert
• 6.3. Regulamin otwartego konkursu ofert

Rozdział II. Ustalenie wysokości dotacji oświatowej

• 1. Trzy rodzaje podstaw obliczania wysokości dotacji oświatowej
• 2. Dotacja obliczana według konstrukcji podstawowych kwot dotacji
• 2.1. Sposoby obliczania podstawowej kwoty dotacji
• 2.2. Składowe podstawowej kwoty dotacji – wyjaśnienie pojęć
• 2.2.1. Wydatki bieżące
• 2.2.2. Wydatki bieżące zaplanowane w budżecie na prowadzenie jednostek oświatowych według zasad określonych w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych
• 2.2.3. Wydatki bieżące jednostki zapewniającej wspólną obsługę
• 2.2.4. Wydatki bieżące zaplanowane z udziałem środków z budżetu Unii Europejskiej
• 2.2.5. Statystyczna liczba uczniów
• 2.3. Podstawowa kwota dotacji a dotacja, kolejność czynności ustalających PKD
• 2.4. Obliczanie podstawy dotacji, gdy szkoła jednostki samorządu terytorialnego lub przedszkole gminne funkcjonuje w zespole
• 2.5. Obliczanie podstawy dotacji w razie nieprowadzenia jednostki oświatowej takiej jak jednostka dotowana przez jednostkę samorządu terytorialnego
• 2.5.1. Zagadnienia ogólne
• 2.5.2. Sposób ustalania najbliższej gminy lub powiatu
• 2.6. Sposób obliczania rocznej kwoty dotacji na jednego ucznia po aktualizacji kwot dotacji
• 2.7. Przykład ustalenia wysokości dotacji oświatowych w gminie dla placówek wychowania przedszkolnego (przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych i innych form wychowania przedszkolnego)
• 2.7.1. Specyfika gminy X w zakresie organizacji wychowania przedszkolnego
• 2.7.2. Ustalanie podstaw finansowych procesu dotowania placówek wychowania przedszkolnego przez gminę X
• 2.7.3. Obliczanie podstawowej kwoty dotacji dla przedszkoli
• 2.7.4. Obliczanie podstawowej kwoty dotacji dla oddziałów przedszkolnych zorganizowanych w szkołach podstawowych w gminie X
• 2.7.5. Ustalanie rocznych kwot dotacji na uczniów placówek wychowania przedszkolnego dotowanych przez gminę X
• 2.7.6. Ustalanie rocznych kwot dotacji na uczniów niepełnosprawnych w placówkach wychowania przedszkolnego dotowanych przez gminę X
• 2.8. Ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej i ich znaczenie
• 3. Dotacja obliczana według wag przewidzianych w algorytmie podziału łącznej kwoty potrzeb oświatowych
• 3.1. Podstawa ustalania wysokości dotacji według wag przewidzianych w algorytmie podziału łącznej kwoty potrzeb oświatowych
• 3.2. Wybór odpowiednich wag z przewidzianych w algorytmie podziału łącznej kwoty potrzeb oświatowych
• 3.3. Dotacje na kwalifikacyjne kursy zawodowe
• 4. Zasady obliczania liczby uczniów jednostki dotowanej
• 4.1. Zasady ogólne
• 4.2. Uczeń w niepełnym wymiarze godzin
• 4.3. Nauczanie domowe
• 4.4. Problemy z obliczaniem liczby uczniów nieobjętych obowiązkiem nauki
• 4.5. Problem obliczania liczby uczniów przedszkoli lub punktów przedszkolnych za miesiące wakacyjne

Rozdział III. Aktualizacja kwoty dotacji oświatowej

• 1. Zakres dotacji podlegających aktualizacji – zagadnienia ogólne
• 2. Terminy dokonywania aktualizacji
• 3. Zakres danych uwzględnianych w poszczególnych aktualizacjach
• 4. Terminy obowiązywania zaktualizowanych kwot
• 5. Obliczanie ostatecznych kwot dotacji na ucznia po aktualizacji
• 6. Gwarancja stabilnej wysokości dotacji miesięcznej po aktualizacji
• 7. Wnioski końcowe

Rozdział IV. Obliczanie dotacji według kwoty potrzeb oświatowych na jednego ucznia i ich weryfikacja

• 1. Ogólne zasady obliczania dotacji według kwoty potrzeb oświatowych
• 2. Łączna kwota potrzeb oświatowych dla jednostki samorządu terytorialnego
• 2.1. Subwencja ogólna
• 2.2. Wyliczenie wysokości łącznej kwoty potrzeb oświatowych
• 2.3. Szkoły dla dorosłych
• 3. Przykłady wyliczania dotacji na podstawie metryczki kwoty potrzeb oświatowych
• 4. Zasady podziału łącznej kwoty potrzeb oświatowych
• 5. Wskaźnik zwiększający
• 6. Weryfikacja dotacji wyliczanych na podstawie metryczki podziału przewidywanej kwoty potrzeb oświatowych
• 7. Procedura ustalania rocznych kwot dotacji dla szkół podstawowych – przykład
• 7.1. Specyfika gminy X w zakresie organizacji kształcenia w szkołach podstawowych, w których realizowany jest obowiązek szkolny
• 7.2. Podstawy prawne i finansowe procesu dotowania szkół podstawowych w odniesieniu do specyfiki gminy X
• 7.3. Ustalanie rocznych kwot dotacji na uczniów szkół podstawowych dotowanych przez gminę X
• 7.3.1. Ustalanie rocznych kwot dotacji na ucznia niepublicznej szkoły podstawowej zlokalizowanej w mieście należącym do gminy X
• 7.3.2. Ustalanie rocznych kwot dotacji na ucznia szkoły publicznej zlokalizowanej na terenach wiejskich spełniającej definicję „małej szkoły"
• 8. Procedura działania w ustalaniu rocznych kwot dotacji w szkołach policealnych
• 8.1. Specyfika powiatu X w zakresie organizacji kształcenia w szkołach policealnych
• 8.2. Podstawy prawne i finansowe procesu dotowania szkół policealnych w odniesieniu do specyfiki powiatu X
• 8.3. Ustalanie rocznych kwot dotacji na słuchaczy szkół policealnych dotowanych przez powiat X

Rozdział V. Przeznaczenie i wydatkowanie dotacji oświatowej

• 1. Zagadnienia ogólne
• 2. Pojęcie działalności bieżącej jako przeznaczenie dotacji podmiotowych i dotacji oświatowej
• 3. Przeznaczenie dotacji oświatowych na dofinansowanie zadań lub na bezpośrednie pokrycie wydatków kwalifikowanych w art. 35 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 4. Wydatkowanie dotacji jako jej wykorzystanie
• 5. Refundacja wydatków związanych z realizacją zadań szkoły
• 6. Wydatki kwalifikowane na działalność bieżącą beneficjenta dotacji oświatowej – interpretacja pojęcia działalności bieżącej i pojęcia wydatków bieżących beneficjenta dotacji podmiotowej
• 7. Podmiot ponoszący wydatki kwalifikowalne do rozliczenia dotacji oświatowej
• 8. Wydatki na zadania organu prowadzącego z art. 10 ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe
• 9. Termin na dokonanie wydatku z dotacji rocznej
• 9.1. Wydatek dotyczący roku otrzymania dotacji
• 9.2. Dopuszczalność żądania rozliczenia dotacji rocznej wydatkami z miesiąca (kwartału) jej wypłaty
• 10. Rozliczanie dotacji oświatowej wydatkami na wynagrodzenia
• 11. Wydatki na realizację zadań związanych z organizacją kształcenia specjalnego

Rozdział VI. Dotacja na uczniów niepełnosprawnych

• 1. Zagadnienia ogólne
• 2. Wydatki podlegające rozliczeniu
• 3. Wykorzystanie dotacji w przedszkolu specjalnym, szkole specjalnej oraz niektórych placówkach
• 4. Placówki wychowania przedszkolnego i szkoły niebędące szkołami specjalnymi
• 4.1. Wydatki za realizację orzeczeń – art. 35 ust. 5 pkt 2 FinZadOśwU
• 4.2. Wydatki ogólne w placówce wychowania przedszkolnego – art. 35 ust. 5 pkt 3 FinZadOśwU
• 4.3. Wydatki ogólne w szkole – ustawowy wzór do ich obliczenia
• 4.4. Zmiany dotyczące naliczania dotacji na uczniów niepełnosprawnych od 2025 r.

Rozdział VII. Przejrzystość rozliczenia dotacji oświatowej oraz kontrola jej wykorzystania

• 1. Zadania organu prowadzącego szkołę
• 2. Obowiązek prowadzenia ewidencji dowodów księgowych
• 2.1. Uwagi ogólne
• 2.2. Dowody księgowe
• 3. Dokumentowanie wykorzystania dotacji – pogląd dominujący w orzecznictwie
• 4. Dane służące rozliczeniu wykorzystania dotacji i ich kontrola
• 5. Tryb i zakres kontroli
• 6. Przykłady nieprawidłowych dokumentów
• 7. Przykład ewidencji wydatków w szkole – dobre praktyki
• 8. Wzór kontroli dokumentu (opis dokumentu faktury)
• 8.1. Opłata za wynajem pomieszczeń dydaktycznych
• 8.2. Opis wydatków dotyczących ucznia z niepełnosprawnością

Rozdział VIII. Dotyczące dotacji oświatowych uchwały prawa miejscowego

• 1. Geneza i zakres treści merytorycznych uchwał prawa miejscowego dotyczących dotacji oświatowych
• 1.1. Znaczenie przepisów DotacjaOśwR92 dla rozwoju konstrukcji dotacji oświatowych i zakresu treści delegowanych do uchwał prawa miejscowego jednostek samorządu terytorialnego
• 1.2. Nieuprawnione formułowanie w uchwałach do 1.1.2009 r. norm o rozliczaniu wykorzystania dotacji
• 1.3. Nieuprawnione do 1.1.2009 r. zawieranie w uchwałach przepisów o kontroli danych dla obliczania wysokości dotacji i kontroli jej wydatkowania
• 1.4. Wyższe od ustawowych podstawy dotacji
• 1.5. Przedmiot oraz podstawa prawna obecnie podejmowanych uchwał o dotacjach oświatowych
• 2. Regulacje prawne warunkujące treść zapisów uchwał dotacyjnych
• 2.1. Dotyczące uchwał dotacyjnych przepisy ustrojowe odnoszące się do aktów normatywnych prawa miejscowego
• 2.2. Implikujące treści uchwał dotacyjnych przepisy ustawy o finansach publicznych
• 2.3. Wynikające z przepisów ustawy o finansowaniu zadań oświatowych uwarunkowania dla treści uchwał dotacyjnych-podstawowych z art. 38 ust. 1 ustawy o finansach publicznych
• 2.3.1. Podmioty uprawnione do otrzymania dotacji oświatowej
• 2.3.2. Wniosek o udzielenie dotacji
• 2.3.3. Miesięczna informacja o liczbie uczniów
• 2.3.4. Określenie w uchwale z art. 38 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych mnożnika (współczynnika) procentowego wysokości dotacji
• 2.3.5. Tryb i przedmiot rozliczania dotacji oświatowej z art. 38 ust. 1 lub art. 32 ust. 1 i 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 2.3.6. Termin i częstotliwość przekazywania rozliczania wykorzystania dotacji oświatowej wydatkami poniesionymi w roku kalendarzowym
• 2.3.7. Rekomendowany rodzaj (zestawienia) danych służących rozliczeniu wykorzystania dotacji
• 2.3.8. Problem prawa do dyspozycji i wykorzystania środków z dopłaty do dotacji rocznej
• 2.3.9. Ramy regulacji dla trybu i zakresu kontroli prawidłowości pobrania i wydatkowania dotacji oświatowych z art. 38 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 3. Treści fakultatywnej uchwały ustanawiającej system dotowania placówek z art. 32 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 3.1. Potencjalny krąg podmiotów z art. 32 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych możliwych do objęcia własnym systemem dotacji jednostek samorządu terytorialnego
• 3.2. Problem ustalenia kręgu podmiotów obowiązkowo dotowanych w ramach ustanowienia przez jednostki samorządu terytorialnego własnego modelu dotacji z art. 32 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 3.3. Wysokość dotacji z art. 32 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 3.4. Treść uchwały z art. 32 w zw. z art. 38 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 3.5. Pozostałe kwestie szczególne udzielania, wykorzystania, rozliczania i kontroli dotacji z art. 32 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 4. Uchwała z art. 22 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych określająca regulamin otwartego konkursu ofert w zakresie znalezienia placówek zapewniających dzieciom prawo do korzystania z wychowania przedszkolnego
• 4.1. Uzasadnienie modelu kontraktowania podmiotów prywatnych do realizacji zadań obowiązkowych gminy w zakresie zapewnienia dzieciom możliwości korzystania z wychowania przedszkolnego
• 4.2. Model otwartego konkursu ofert na wyłonienie placówki realizującej zadanie gminy w zakresie zapewnienia powszechności wychowania przedszkolnego
• 5. Uchwały o czasowym zwiększeniu podstawy obliczania wysokości dotacji z art. 39 ust. 1 i 3 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 5.1. Geneza przepisów z art. 39 ust. 1 i 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 5.2. Szczególne cele podejmowania uchwał z art. 39 ust. 1 i 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 5.3. Charakterystyka normatywna treści oraz adresatów uchwał z art. 39 ust. 1 i 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (indywidualne czy generalne)
• 5.4. Wejście w życie norm o zwiększeniu podstaw dotacji oraz ograniczona moc ich obowiązywania w czasie
• 5.5. Szczególnie uzasadnione przypadki warunkujące podejmowanie uchwał z art. 39 ust. 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych o zwiększeniu podstawowej kwoty dotacji z art. 16 ust. 1, art. 17 ust. 1, art. 18 ust. 1, art. 19 ust. 1, art. 21 ust. 1, art. 25 ust. 8 i art. 28 ust. 1 i 3 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 6. Podsumowanie
• 7. Wzory uchwał

Rozdział IX. Kontrola beneficjentów dotacji ze strony samorządu

• 1. Zakres i tryb przeprowadzania kontroli
• 1.1. Zakres kontroli – uwagi ogólne
• 1.2. Podmioty prowadzące kontrolę
• 1.3. Prawo wstępu do danej placówki
• 1.4. Kontrola dokumentacji organizacyjnej i finansowej
• 1.5. Dokumentacja przebiegu nauczania
• 1.6. Ustalanie i tryb przeprowadzania kontroli prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji oświatowych w uchwale dotacyjnej jednostki samorządu terytorialnego z art. 38 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych
• 1.7. Kontrola prawidłowości pobrania dotacji
• 1.8. Prawidłowość wykorzystania dotacji
• 1.9. Kontrola wydatków dotowanej jednostki na zadania z art. 10 ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe
• 1.10. Kontrola środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
• 2. Tryb przeprowadzania kontroli
• 2.1. Elementy upoważnienia do kontroli
• 2.2. Okres, którego dotyczy kontrola
• 2.3. Zawiadomienie kontrolowanej jednostki
• 2.4. Okazanie upoważnienia kontrolowanemu
• 2.5. Sprawdzanie dokumentów
• 2.6. Sporządzenie protokołu kontroli
• 2.7. Zalecenia pokontrolne
• 3. Wzory
• 3.1. Upoważnienie do kontroli dotowanej jednostki oświatowej
• 3.2. Protokół kontroli dotowanej jednostki
• 3.3. Wystąpienie pokontrolne do kontrolowanej jednostki
• 3.4. Wzór zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego

Rozdział X. Dochodzenie prawa do dotacji od organu dotującego

• 1. Środek dochodzenia prawa do dotacji i zakresy jego stosowania
• 1.1. Zakres przedmiotowy środka zaskarżenia
• 1.2. Zakres podmiotowy skargi
• 2. Rodzaje zachowań organu dotującego będące przedmiotem skargi
• 2.1. Skarga na uchwałę w sprawie ustalenia trybu udzielania i rozliczania dotacji
• 2.2. Czynności ustalenia wysokości i przekazania dotacji
• 2.3. Czynność odmowy fakultatywnego dotowania
• 3. Rola prawa dostępu do informacji publicznej w realizacji prawa do dotacji
• 3.1. Informacje publiczne udostępnione z mocy prawa w Biuletynie Informacji Publicznej
• 3.2. Informacje publiczne nieudostępnione w Biuletynie Informacji Publicznej – udostępniane na wniosek
• 4. Praktyczna realizacja dochodzenia prawa do dotacji
• 4.1. Wniesienie skargi do sądu administracyjnego
• 5. Wzory
• 5.1. Skarga na uchwałę
• 5.2. Skarga na czynność ustalenia wysokości dotacji

Rozdział XI. Dochodzenie zwrotu dotacji od beneficjenta

• 1. Zagadnienia wstępne
• 2. Zasady zwrotu niewykorzystanych dotacji
• 2.1. Uwagi ogólne
• 2.2. Termin wykorzystania dotacji
• 2.3. Kwota niewykorzystanej dotacji
• 2.4. Roczność dotacji
• 3. Zasady zwrotu dotacji wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem, pobranych nienależnie lub pobranych w nadmiernej wysokości
• 3.1. Termin zwrotu
• 3.2. Dokonywanie zwrotu
• 3.3. Wykorzystanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem lub pobranie dotacji w nadmiernej wysokości
• 4. Zasady określania dotacji podlegającej zwrotowi i stosowania ulg w zapłacie
• 4.1. Decyzja administracyjna o obowiązku zwrotu dotacji do budżetu jednostki samorządu terytorialnego
• 4.2. Przepisy administracyjne
• 4.3. Zastosowanie ustawy – Ordynacja podatkowa
• 4.4. Powstanie zobowiązania
• 4.5. Zabezpieczenie na majątku organu prowadzącego szkołę, przedszkole lub placówkę
• 4.6. Sposób liczenia odsetek za zwłokę
• 4.7. Przerwy w naliczaniu odsetek i sposób zaliczania wpłaty dokonywanej przez beneficjenta dotacji
• 4.8. Przedawnienie zobowiązania z tytułu zwrotu dotacji
• 4.9. Zasady ustalania i zwrotu nadpłat zwracanej dotacji
• 4.10. Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych
• 4.11. Naliczanie opłaty prolongacyjnej
• 4.12. Postępowanie o rozpoznanie sprawy przyznawania ulgi
• 5. Procedura określania i egzekwowania dotacji podlegającej zwrotowi
• 5.1. Czynności pokontrolne
• 5.2. Wszczęcie postępowania administracyjnego z urzędu
• 5.3. Postępowanie dowodowe
• 5.4. Zakończenie postępowania administracyjnego
• 5.5. Uzasadnienie faktyczne i prawne
• 5.6. Odwołanie od decyzji
• 5.7. Postępowanie egzekucyjne
• 5.8. Tytuł wykonawczy
• 6. Wzory
• 6.1. Wszczęcie postępowania w sprawie określenia dotacji podlegającej zwrotowi
• 6.2. Zawiadomienie strony o dołączeniu do protokołu dokumentów zgromadzonych w trakcie kontroli
• 6.3. Wezwanie świadka na przesłuchanie
• 6.4. Zawiadomienie strony o przeprowadzeniu dowodu w postaci przesłuchania świadka
• 6.5. Zawiadomienie strony o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym
• 6.6. Decyzja określająca dotację podlegającą zwrotowi
• 6.7. Podanie do samorządu o umorzenie dotacji podlegającej zwrotowi
• 6.8. Decyzja w sprawie umorzenia zobowiązania z tytułu zwrotu dotacji do budżetu
• 6.9. Wniosek o wszczęcie egzekucji administracyjnej

Rozdział XII. Refinansowanie dotacji oświatowej między gminami

• 1. Obowiązek zwrotu kosztów udzielonej dotacji
• 1.1. Podmioty uprawnione do uzyskania dotacji
• 1.2. Dotacja naliczana na dzieci korzystające z edukacji domowej
• 2. Forma i tryb dochodzenia zwrotu kosztów dotacji między gminami
• 2.1. Wzór pism między gminami o planowanej liczbie dzieci w dotowanych przedszkolach, a będących mieszkańcami innej gminy
• 3. Obliczanie kwoty dotacji do zwrotu
• 3.1. Ustalenia prawne
• 3.2. Algorytm ustalenia przewidzianej kwoty potrzeb oświatowych na ucznia
• 3.3. Wysokość wskaźnika procentowego
• 4. Wzór wypełnionego druku noty księgowej
• 5. Wzór pisma – wezwanie do zapłaty