Tom II. Kodeks cywilny. Komentarz. Własność i inne prawa rzeczowe. Ustawa o księgach wieczystych i hipotece (art. 2-22, 65-111(1) ). Ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów

Komentarz uwzględnia stan prawny na dzień 15.5.2017 r. oraz stan literatury i judykatury na koniec marca 2017 r.

1. Najobszerniejszy i najbardziej szczegółowy komentarz na rynku
2. Najnowsze zmiany legislacyjne
3. Precyzyjna nawigacja wewnętrzna
• wyjaśnienie i pogrubienie najważniejszych pojęć,
• szczegółowy podział wewnętrzny komentarza do danego artykułu,
• numery tez pozwalające na sprawne korzystanie z wewnętrznych odesłań,
• szczegółowy indeks rzeczowy z odesłaniami do numerów tez w poszczególnych artykułach
4. Praktyczne ujęcie opracowywanych zagadnień - argumenty do obrony własnych racji
• najnowsze orzecznictwo, z krytyczną oceną: najnowsza linia orzecznicza, a także rozbieżności w orzecznictwie,
• gruntowne omówienie poglądów i stanowisk prezentowanych w doktrynie w odniesieniu do komentowanych zagadnień, konsekwencje oraz rozbieżności
5. Systemowe ujęcie tematu:
• własność i inne prawa rzeczowe, uregulowane w KC (art. 140–352 KC)
• ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (art. 1–52 ZastRejU)
• ustawa o księgach wieczystych i hipotece (art. 2, 3, 5–14, 65–1111 KWU).

Tom II zawiera komentarz do wyjątkowo często występujących w praktyce i orzecznictwie sądowym zagadnień z prawa rzeczowego uregulowanych w KC: prawo własności (treść i wykonywanie, nabycie i utrata własności, a w tym zasiedzenie, współwłasność (zasady zarządu rzeczą wspólną i zniesienia współwłasności), ochrona własności – uregulowanie roszczenia o wydanie przedmiotu własności (skarga windykacyjna) oraz o zaprzestanie dokonywania naruszeń (skarga negatoryjna), użytkowanie wieczyste (w tym m.in. umowa o ustanowienie tego prawa i jego cechy, relacja wzajemnych uprawnień użytkownika wieczystego o właściciela, wygaśnięcie prawa użytkowania wieczystego), prawa rzeczowe ograniczone: użytkowanie, służebności (w tym w szczególności obszerne uwagi poświęcone stosunkowo niedawno wprowadzonej do prawa polskiego instytucji służebności przesyłu, w odniesieniu do której powstało już bardzo wiele sporów sądowych i istnieje bogate, omówione w komentarzu, orzecznictwo, bez znajomości którego nie jest jasne brzmienie samych przepisów dotyczących tej służebności) oraz zastaw, a także omówiono wnikliwie instytucję posiadania (zwłaszcza w kontekście środków ochrony w razie naruszenia posiadania i własności).

Zgodnie z założeniami serii Komentarze Prawa Prywatnego, w prezentowanym tomie zawarto w istocie komentarz do prawa rzeczowego, a nie wyłącznie do księgi KC poświęconej własności i innym prawom rzeczowym. Z różnych względów, w tym historycznych i ideologicznych, niektóre instytucje prawa rzeczowego, o niezwykłej doniosłości społecznej i znaczeniu praktycznym (zwłaszcza hipoteka) nie zostały uregulowane w KC. Bez ich omówienia komentarz do prawa rzeczowego jest jednak niekompletny. Dlatego Autorzy omawiają także m. in. następujące zagadnienia:

• zastaw rejestrowy: ustanowienie zastawu rejestrowego, przedmiot zastawu rejestrowego, prawa i obowiązki zastawcy i zastawnika, zbieg obciążeń, przeniesienie i wygaśnięcie zastawu rejestrowego, zaspokojenie zastawnika, rejestr zastawów (ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów);
• prawa jawne z ksiąg wieczystych: zasady materialnoprawne ksiąg wieczystych, rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych (ustawa o księgach wieczystych i hipotece)
• hipoteka: powstanie hipoteki, uprawnienia wierzyciela hipotecznego, hipoteka na nieruchomości i hipoteka na wierzytelności, hipoteka przymusowa (ustawa o księgach wieczystych i hipotece).

Autorzy przedstawili całość problematyki związanej ze stosowaniem w praktyce poszczególnych przepisów Kodeksu oraz powstałe w związku z ich wykładnią wątpliwości. Powołano istotne z punktu widzenia praktyki orzecznictwo Sądu Najwyższego i innych sądów, a także wypowiedzi przedstawicieli doktryny – odnosząc się do najnowszych wydań poszczególnych komentarzy. Autorzy rozważają ponadto różne hipotetyczne przypadki zastosowania poszczególnych przepisów, które albo mogą zdarzyć się w praktyce, albo też praktyka może przynieść sytuacje do nich podobne, w których mogą znaleźć zastosowanie przedstawione w komentarzu argumenty.

Publikacja zawiera także opis ostatnich zmian dotyczących ksiąg wieczystych i hipoteki wynikających z:

• ustawy z 2.12.2016 r. o zmianie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 2175), które dodały ministra właściwego do spraw wewnętrznych do katalogu podmiotów, które mogą wystąpić do Ministra Sprawiedliwości, jeżeli jest to niezbędne do realizacji zadań ustawowych, o zgodę na wielokrotne, nieograniczone w czasie, wyszukiwanie ksiąg wieczystych w Centralnej Bazie Danych Ksiąg Wieczystych;
• ustawy z 15.1.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 218), których celem jest zapewnienie łatwiejszego i szybszego dostępu do sądu, a także sprawnego załatwienia sprawy. Nowelizacja polega na wprowadzeniu obowiązku składania za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wniosków o wpis do księgi wieczystej oraz wniosków o założenie księgi wieczystej;

Komentarz jest dziełem kilkunastu Autorów, którzy łączą pracę naukową z praktyką. Autorzy są adwokatami, radcami prawnymi, specjalistami w Sądzie Najwyższym, Trybunale Konstytucyjnym, Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej czy Biurze Analiz Sejmowych. Unikalne połączenie wiedzy teoretycznej z dostrzeganiem potrzeb praktyki i praktycznych aspektów stosowania prawa wpłynęło korzystnie na jakość przygotowanych przez nich komentarzy.

Komentarz z pewnością okaże się przydatny zarówno dla praktyków, jak i dla przedstawicieli nauki.