Lista płac w praktyce. Odpowiedzi na najtrudniejsze pytania

O Autorach

Wykaz skrótów

Wprowadzenie

Rozdział I. Zasady oskładkowania i opodatkowania wynagrodzeń

• 1. Definicja przychodu ze stosunku pracy
• 2. Nieodpłatne świadczenia i świadczenia w naturze
• 3. Moment powstania przychodu
• 4. Przychody korzystające ze zwolnienia z opodatkowania i oskładkowania
• 4.1. Konieczność ścisłej interpretacji przepisów zusowskich i podatkowych
• 4.2. Nowelizacja PodstWymSkłR
• 4.2.1. Uchylenie zwolnienia składkowego dla odpraw wypłacanych pracownikom powołanym do terytorialnej służby wojskowej
• 4.2.2. Zmiany dotyczące wyłączenia z podstawy składkowej posiłków udostępnianych pracownikom
• 4.2.3. Modyfikacja reguł przeliczeniowych
• 4.2.4. Zmiany porządkujące stan prawny
• 5. Wpływ Polskiego Ładu na rozliczanie list płac
• 5.1. Zasady stosowania kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki podatkowe
• 5.2. Likwidacja możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku
• 5.3. Nowe ulgi podatkowe w ramach zerowego PIT
• 5.3.1. Ulga na powrót
• 5.3.2. Ulga dla rodzin 4+
• 5.3.3. Ulga dla seniorów
• 5.3.4. Warunki stosowania nowych ulg na listach płac
• 5.4. Możliwość niestosowania kosztów uzyskania przychodu
• 5.5. Metodologia wyliczania pracowniczych zaliczek podatkowych po zmianach
• 5.6. Zmiany w regułach obniżania składki zdrowotnej do wysokości podatku
• 5.7. Objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym osób powołanych do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania
• 5.8. Nowe rozwiązania dotyczące nielegalnego zatrudniania osób i „pracy na czarno"
• 5.9. Zmiany w opodatkowaniu odpraw i odszkodowań w spółkach z większością głosów Skarbu Państwa lub samorządu
• 5.10. Zmiana wysokości kosztów z tytułu pełnienia funkcji społecznych i obywatelskich
• 5.11. Zmiany w zakresie oświadczeń składanych płatnikom przez podatników
• 5.12. Ograniczenie odpowiedzialności płatnika
• 5.13. Wniosek o niepobieranie zaliczek podatkowych
• 5.14. Modyfikacja zwolnienia podatkowego dla emerytów lub rencistów
• 6. Zwolnienie podatkowe „ulga dla młodych"
• 6.1. Obliczenie podatku w przypadku, gdy przychody przekraczają w roku limit zwolnienia z podatku dla młodych
• 7. Zaliczka na poczet wynagrodzenia a przychód pracownika
• 8. Sposób kalkulacji wynagrodzeń w 2025 r.
• 9. Koszty autorskie w 2025 r.
• 10. Rozliczanie wpłat do PPK

Rozdział II. Ustalanie wynagrodzenia za część miesiąca

• 1. Zmniejszanie wynagrodzenia za czas choroby pracownika
• 2. Zmniejszanie wynagrodzenia za czas innej nieobecności pracownika lub rozpoczęcia/zakończenia umowy w trakcie miesiąca
• 3. Zmniejszanie wynagrodzenia za czas choroby i innych nieobecności
• 4. Zmniejszanie wynagrodzenia niepełnoetatowca
• 5. Wynagrodzenie za jeden dzień pracy w razie choroby przez pozostałe 30 dni
• 6. Wynagrodzenie, gdy pracownik nie przepracował żadnego dnia
• 7. Zmniejszanie wynagrodzenia w przypadku otrzymywania dodatkowych składników
• 8. Zmniejszanie wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca w przypadku choroby i zmiany stawki uposażenia w trakcie miesiąca
• 9. Ustalanie wysokości wynagrodzenia w sytuacji, gdy pracownik z powodu choroby przepracował tylko część miesiąca, ale jednocześnie wypracował obowiązujący go w tym miesiącu pełny wymiar czasu pracy
• 10. Zmniejszanie wynagrodzenia pracownika młodocianego
• 11. Wyliczanie wynagrodzenia w przypadku wystąpienia zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej

Rozdział III. Minimalne wynagrodzenie i coroczne konsekwencje jego wzrostu

• 1. Zmiany w minimalnym wynagrodzeniu
• 2. Składniki pensji wliczane do kwoty minimalnego wynagrodzenia
• 3. Informacja dla pracownika o wzroście minimalnej pensji
• 4. Wynagrodzenie za grudzień płatne w styczniu
• 5. Minimalna podstawa zasiłku chorobowego po zmianie minimalnej pensji
• 6. Dopełnianie pensji do wynagrodzenia minimalnego przy stawce miesięcznej
• 7. Dopełnienie pensji do wynagrodzenia minimalnego przy stawce godzinowej
• 8. Możliwość dokonywania potrąceń z minimalnego wynagrodzenia za pracę
• 9. Konsekwencje corocznego wzrostu minimalnej pensji

Rozdział IV. Nowy termin wypłaty wynagrodzenia. Jaką procedurę zastosować?

• 1. Wpływ zmiany regulaminu pracy w zakresie terminu wypłaty na indywidualne umowy
• 2. Informowanie pracownika o zmianie terminu wypłaty wynagrodzenia
• 3. Zmiana terminu wypłaty a składki ZUS
• 4. Zmiana terminu wypłaty a ulga podatkowa, koszty uzyskania przychodów i PIT
• 5. Zmiana terminu wypłaty a podstawa świadczeń chorobowych

Rozdział V. Wynagrodzenie urlopowe i ekwiwalent w sytuacjach nietypowych

• 1. Składniki wyłączone z podstawy wymiaru – wątpliwości praktyczne
• 2. Stałe miesięczne wynagrodzenie w podstawie wynagrodzenia urlopowego
• 3. Składniki zmienne w podstawie wynagrodzenia urlopowego
• 4. Składniki zmienne w podstawie wynagrodzenia urlopowego przy równoważnym systemie czasu pracy
• 5. Składniki za okresy dłuższe niż miesiąc w podstawie wymiaru
• 6. Składniki „nieregularne" w podstawie wymiaru
• 7. Normalne wynagrodzenie i dodatki za nadgodziny w podstawie wymiaru urlopu
• 8. Zasady obliczania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy
• 9. Współczynnik do obliczania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy
• 10. Obliczanie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy niepełnoetatowca
• 11. Obliczanie ekwiwalentu za urlop pracownika niepełnosprawnego, wobec którego ma zastosowanie skrócona norma czasu pracy
• 12. Składniki w stałej stawce miesięcznej w podstawie ekwiwalentu
• 13. Składniki zmienne za okresy nie dłuższe niż miesiąc w podstawie ekwiwalentu
• 14. Składniki za okresy dłuższe niż miesiąc w podstawie ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy
• 15. Podstawa wyliczeń w przypadku długiej nieobecności poprzedzającej urlop lub wypłatę ekwiwalentu
• 16. Napiwki w podstawie urlopowej
• 17. Ustalenie podstawy ekwiwalentu urlopowego w przypadku niewypłacania pracownikowi należnych mu zmiennych składników wynagrodzenia
• 18. Wyrównanie podstawy urlopowej po wypłacie zaległej pensji
• 19. Wyrównanie podstawy urlopowej po podwyżce pensji
• 20. Podstawa wynagrodzenia urlopowego ponownie zatrudnionego pracownika
• 21. Termin wypłaty wynagrodzenia urlopowego i ekwiwalentu za urlop
• 22. Wynagrodzenie za urlop i ekwiwalent pracownika tymczasowego

Rozdział VI. Rozliczanie godzin nadliczbowych w sytuacjach nietypowych

• 1. Obliczanie normalnego wynagrodzenia
• 2. Dodatki za pracę nadliczbową
• 3. Rozliczanie godzin nadliczbowych (nadgodzin) z tytułu pracy w harmonogramowo wolną sobotę
• 4. Rozliczenie czasu pracy w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w trakcie okresu rozliczeniowego
• 5. Nadgodziny z tytułu naruszenia doby pracowniczej
• 6. Kiedy pracodawca jest zwolniony z obowiązku zapłaty za godziny nadliczbowe?
• 7. Praca nadliczbowa podczas podróży służbowej
• 8. Wynagrodzenie za nadgodziny kierownika za pracę wykonywaną w razie konieczności
• 9. Wynagrodzenie za nadgodziny w przypadku zostawania w biurze po godzinach
• 10. Wynagrodzenie za nadgodziny niepełnoetatowca
• 11. Ryczałt za godziny nadliczbowe
• 12. Data wypłaty dodatków za nadgodziny

Rozdział VII. Wynagrodzenie za pracę w niedziele i święta

• 1. Zmiany w ograniczeniu handlu w niedziele i święta
• 2. Zasady udzielania dnia wolnego za święto
• 3. Wynagrodzenie i dodatek za pracę w niedzielę i święto
• 4. Dwa dodatki – wątpliwości interpretacyjne

Rozdział VIII. Wynagrodzenie przestojowe oraz za czas zwolnienia od obowiązku świadczenia pracy

• 1. Zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia
• 1.1. Umowa musi zostać wypowiedziana
• 1.2. O zwolnieniu decyduje pracodawca
• 1.3. Okres zwolnienia
• 1.4. Zwolnienie od pracy a urlop wypoczynkowy
• 2. Wynagrodzenie za czas zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy
• 2.1. Obliczenia jak przy wynagrodzeniu za urlop wypoczynkowy
• 2.2. Choroba w okresie zwolnienia od pracy
• 3. Wynagrodzenie przestojowe

Rozdział IX. Premia a nagroda

• 1. Charakter prawny dobrowolnych świadczeń wypłacanych przez pracodawcę
• 2. Nagrody i premie w podstawie wymiaru składek i podatku
• 3. Nagrody i premie w podstawie zasiłku
• 4. Premia uznaniowa w podstawie nagrody rocznej

Rozdział X. Rozliczanie pracy w nocy

• 1. Obliczanie wynagrodzenia za pracę w nocy
• 2. Pracownik pracujący w nocy
• 3. Ryczałt za pracę w porze nocnej
• 4. Praca w nocy a zmiana czasu z letniego na zimowy

Rozdział XI. Rozliczanie nietypowych wypłat

• 1. Warunki opodatkowania nieodpłatnych świadczeń dla pracowników
• 2. Wartość pakietu medycznego fundowanego zatrudnionym wciąż z daniną
• 3. Imprezy o charakterze integracyjnym a przychód ze stosunku pracy
• 4. Upominki okolicznościowe
• 5. Sfinansowanie szkolenia pracownikowi i zleceniobiorcy
• 6. Napoje i posiłki dla pracowników
• 7. Finansowanie pracownikom biletów miesięcznych
• 8. Szczepienia przeciwko grypie dla pracowników
• 9. Świadczenia dla pracowników z okazji świąt
• 10. Zakwaterowanie dla pracownika a przychód i składki ZUS pracownika
• 10.1. Zwolnienie od podatku świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników
• 10.2. Podstawa wymiaru składek ZUS
• 10.3. Noclegi na koszt pracodawcy dla tzw. pracowników mobilnych
• 11. Ryczałt za korzystanie z auta służbowego do celów prywatnych a koszty paliwa
• 12. Świadczenia pozapłacowe a „zerowy PIT"
• 13. Ekwiwalent lub ryczałt na koszty pracy zdalnej

Rozdział XII. Rozliczanie zwolnień lekarskich pracownika i zleceniobiorcy

• 1. Nowości w urlopach związanych z rodzicielstwem
• 2. Zmiany dotyczące świadczeń chorobowych od 2022 r.
• 2.1. Krótszy zasiłek po zakończeniu umowy
• 2.2. Zmiany w liczeniu okresu zasiłkowego
• 2.3. Wyższy zasiłek za okres pobytu w szpitalu
• 2.4. Brak prawa do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia oraz prawo do świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku wyrównawczego także w przypadku świadczeń z systemu zaopatrzenia emerytalnego służb mundurowych
• 2.5. Zasiłek macierzyński także dla kobiet, które utraciły pracę z powodu śmierci pracodawcy – osoby fizycznej
• 2.6. Ustalanie na nowo podstawy wymiary zasiłku
• 2.7. Dostęp dla ZUS do informacji niezbędnych do ustalenia prawa i wysokości zasiłku
• 2.8. Uściślenie terminów wypłaty zasiłków przez ZUS
• 3. Pracodawcy uprawnieni do wypłaty świadczeń chorobowych
• 4. Okres wyczekiwania na prawo do zasiłku
• 5. Wynagrodzenie chorobowe
• 6. Wypłata zasiłku chorobowego
• 7. Choroba przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych
• 8. Choroba w następnym miesiącu po miesiącu zatrudnienia
• 9. Choroba w miesiącu zatrudnienia
• 10. Wyłączenia niepełnych miesięcy
• 11. Podstawa zasiłku kontynuowana
• 12. Zmiana wymiaru etatu a podstawa świadczeń chorobowych
• 13. Dodatkowe składniki wynagrodzenia przysługujące do określonego terminu a podstawa wymiaru zasiłków
• 14. Umowy zlecenia z własnym pracownikiem a podstawa wymiaru świadczeń chorobowych
• 15. Reguły ustalania podstawy wymiaru zasiłku zleceniobiorców
• 16. Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego
• 16.1. Osoby uprawnione do podwyższenia
• 16.2. Kiedy przysługuje podwyższenie?
• 16.3. Jak ustalać kwotę podwyższenia?
• 16.4. Podwyższenie jako podstawa wymiaru składek
• 17. Wpływ „siły wyższej" na podstawę wymiaru świadczeń chorobowych

Rozdział XIII. Dokonywanie potrąceń z wynagrodzeń i zasiłków

• 1. Dopuszczalność i rodzaje potrąceń
• 2. Reguły dotyczące potrąceń z tytułu alimentów
• 3. Kwota wolna od potrąceń
• 4. Granice dokonywania potrąceń
• 5. Ustalanie kwoty wolnej od potrąceń, gdy doszło do zmiany wymiaru czasu pracy w trakcie miesiąca
• 6. Potrącenie należności stwierdzonych tytułem wykonawczym
• 7. Potrącenia komornicze z zasiłku chorobowego
• 8. Zbieg potrąceń z wynagrodzenia: potrącenie komornicze i zaliczka na poczet wynagrodzenia
• 9. Zajęcie komornicze w przypadku wypłaty pensji za dwa miesiące
• 10. Egzekucja świadczeń socjalnych wypłacanych pracownikowi
• 11. Potrącenia za zgodą pracownika
• 12. Odliczanie wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy
• 13. Potrącenie nadpłaconego wynagrodzenia
• 14. Potrącenia wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia
• 15. Limity wiążące przy obowiązkowych potrąceniach z wynagrodzenia za pracę

Rozdział XIV. Przekroczenie progu podatkowego i składek emerytalno-rentowych

• 1. Graniczna kwota dotycząca składki emerytalnej i rentowej
• 2. Dwa zakłady pracy i przekroczenie granicy składek
• 3. Zastosowanie skali w danym zakładzie pracy
• 4. Preferencyjne zasady opodatkowania
• 5. Kwota wolna od podatku
• 6. Obliczanie dochodu narastająco od początku roku
• 7. Skala a dochody z umów zlecenia i o dzieło

Rozdział XV. Rozliczanie cudzoziemców pracujących w Polsce i pracowników oddelegowanych do pracy za granicą

• 1. Rozliczenie podatkowo-składkowe pracownika oddelegowanego do pracy za granicą
• 2. Jak rozliczać wynagrodzenie kierowców w transporcie międzynarodowym
• 3. Obliczanie wynagrodzenia netto obywatela Ukrainy z umowy o pracę, zlecenia i o dzieło
• 3.1. Rezydencja podatkowa
• 3.2. Reguły ustalania rezydencji
• 3.3. Kryteria ustalania rezydencji podatkowej Ukraińca mającego jednocześnie miejsce zamieszkania w Polsce i w Ukrainie
• 3.4. Forma potwierdzenia rezydencji
• 3.5. Zasady dotyczące poboru podatku
• 3.6. Wskaźniki podatkowe stosowane przy polskiej rezydencji
• 3.7. Reguły oskładkowania
• 3.8. Zasada miejsca wykonywania pracy
• 3.9. Lista wyjątków
• 3.10. Wskaźniki składkowe
• 3.11. Przykłady wyliczeń wynagrodzenia netto z umów wykonywanych w Polsce
• 3.11.1. Wynagrodzenie z umowy o pracę
• 3.11.2. Wynagrodzenie z umowy zlecenia
• 3.11.3. Wynagrodzenie z umowy o dzieło