Nowy system dochodów jednostek samorządu terytorialnego

Główne założenia nowego systemu finansowania zadań realizowanych przez JST.

Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która funkcjonuje od ponad 20 lat, wymaga dostosowania do współczesnych warunków społeczno-gospodarczych oraz prawnych, z uwagi na ich dynamiczne zmiany. W związku z tym został opracowany projekt nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (druk sejmowy Nr 622).

Książka przedstawia główne założenia nowego systemu finansowania zadań realizowanych przez JST, który po wejściu w życie ma gwarantować samodzielność finansową i stabilizację dochodów JST. W publikacji uwzględniono również podstawowe zasady dotychczasowego systemu, jak również sposób jego funkcjonowania w latach 2020–2024, z zaakcentowaniem tych aspektów, które determinują potrzebę nowego ukształtowania systemu finansowania budżetów JST.

Nowa ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego ma na celu:

• wzmocnienie i ustabilizowanie finansów JST poprzez zwiększenie dochodów własnych, od których zależą możliwości realizacji zadań i rozwoju samorządów;
• oparcie zasilenia finansowego JST na dochodach wynikających z lokalnej bazy PIT i CIT;
• obiektywne i algorytmiczne naliczanie środków finansowych dla każdej JST;
• zapewnienie lepszej alokacji środków publicznych;
• uelastycznienie systemu oraz ograniczenie nadmiernie rozbudowanego przepływu środków pomiędzy budżetem państwa a JST;
• zwiększenie wpływu samorządu na podział środków dla JST.

W publikacji główne akcenty zostały położone na te rozwiązania, które wniosą ze sobą nowe jakości do systemu dochodów JST. W szczególności w książce zostały poruszone takie kwestie, jak:

• źródła dochodów JST po zmianach;
• zasady ustalania i przekazywania udziału w podatkach dochodowych;
• zasady przekazywania opłaty skarbowej, podatku od czynności cywilnoprawnych i podatku od spadków i darowizn;
• zasady ustalania potrzeb finansowych JST i ich finansowania;
• zasady ustalania subwencji ogólnej dla JST;
• przepływ informacji między Ministrem Finansów a JST w związku z planowaniem dochodów budżetowych;
• korekta potrzeb finansowych JST;
• dotacje dla JST;
• szczególne zasady dotyczące planowania dochodów budżetów JST na 2025 r.;
• zmiany w przepisach dotyczących gospodarki finansowej JST.

Publikacja ma za zadanie wyartykułowanie projektowanych zmian w systemie finansowania JST – bez powielania przepisów ustawy – z wychwyceniem najważniejszych cech systemu po zmianach, przy czym zaprezentowany zostanie cały system – z odpowiednim rozłożeniem akcentów.