Tom 4 Systemu Prawa Prywatnego stanowi drugi z tomów poświęconych prawu rzeczowemu. Kolejne, 4. wydanie dzieła uwzględnia nową systematykę materii omówionej w tomach 3 i 4.
W publikacji zostały przedstawione następujące zagadnienia:
użytkowanie wieczyste – w tym: jego geneza, konstrukcja prawna, treść i charakter prawny, zakres przedmiotowy i podmiotowy, powstanie i wygaśnięcie, a także podstawowe obowiązki użytkownika wieczystego;
przepisy ogólne dotyczące ograniczonych praw rzeczowych – ukazano kwestie związane z ich regulacją prawną, powstaniem (m.in. na podstawie orzeczenia sądowego, decyzji administracyjnej czy ex lege), przeniesieniem, pierwszeństwem, wygaśnięciem i ochroną;
użytkowanie – omówiono takie kwestie, jak: jego ustanowienie, przedmiot, charakter, wykonywanie, wygaśnięcie, użytkowanie praw, a także użytkowanie przez osoby fizyczne czy rolnicze spółdzielnie produkcyjne;
timesharing – w tym: definicja i geneza tej instytucji, praktyka w kontekście rozwiązań normatywnych ustawodawstw europejskich, wymagania prawa europejskiego w zakresie ochrony konsumentów, konstrukcje i charakter prawny timesharingu w świetle prawa polskiego
służebności – w tym: ogólne pojęcie, funkcja społeczno-gospodarcza i rodzaje, czyli: służebności gruntowe, osobiste oraz służebność przesyłu;
prawo zastawu – ukazano jego klasyfikację oraz rodzaje, tj.: zastaw zwykły, zwykły na prawach, rejestrowy, rejestrowy na prawach, ustawowy, skarbowy, oraz zaspokojenie wierzytelności zabezpieczonych zastawem;
hipoteka – omówiono jej pojęcie, regulację w prawie polskim, treść, przedmiot, ochronę i wygaśnięcie, a także hipotekę łączną, hipotekę na wierzytelności hipotecznej oraz jej zaspokojenie;
posiadanie – w tym: rys historyczny, istota posiadania i jej funkcje, przedmiot, nabycie, utrata, skutki i ochrona, a także ochrona dzierżenia i ochrona władania lokalem;
księgi wieczyste – przedstawiono ich społeczno-gospodarcze i jurydyczne znaczenie, ustrój, prowadzenie (w tym prowadzanie w systemie teleinformatycznym), uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz zasady materialnego prawa ksiąg wieczystych.
Nowe wydanie uwzględnia najnowsze zmiany legislacyjne wprowadzone w stanie prawnym od poprzedniego wydania odnoszące się m.in. do:
powołania do życia państwowej osoby prawnej – Krajowy Zasób Nieruchomości – na podstawie ustawy z 20.7.2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1100);
prawa pierwokupu na podstawie ustawy z 9.10.2015 r. o rewitalizacji (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 802 ze zm.);
hipoteki, w stosunku do której wprowadzono zmiany na podstawie przepisów ustawy z 15.5.2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 814 ze zm.);
szczególnego sposobu zaspokojenia wierzyciela hipotecznego, co przewidują przepisy ustawy z 23.10.2014 r. o odwróconym kredycie hipotecznym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 786);
skutków zniesienia współwłasności (dodano ust. 11–14 do art. 76 ustawy z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2204).
Zespół autorski tworzą wybitni specjaliści z dziedziny prawa rzeczowego, przedstawiciele różnych ośrodków naukowych, a także praktycy.
Książka adresowana jest przede wszystkim do praktyków prawa: adwokatów, radców prawnych, notariuszy oraz sędziów, jak również teoretyków, a także aplikantów zawodów prawniczych i studentów pragnących pogłębić swoją wiedzę z zakresu prawa rzeczowego.
Spis treści
Przedmowa
Wykaz skrótów
Rozdział I. Użytkowanie wieczyste
§ 1. Geneza użytkowania wieczystego
§ 2. Zakres przedmiotowy i podmiotowy użytkowania wieczystego
I. Zakres przedmiotowy
II. Zakres podmiotowy
§ 3. Treść użytkowania wieczystego
I. Uwagi wstępne
II. Uprawnienie do korzystania z gruntu
III. Rozporządzanie prawem
§ 4. Podstawowe obowiązki użytkownika wieczystego
§ 5. Konstrukcja prawna użytkowania wieczystego
§ 6. Czas trwania użytkowania wieczystego
§ 7. Charakter prawny użytkowania wieczystego
§ 8. Powstanie użytkowania wieczystego
I. Umowa o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste
II. Uwłaszczenie osób prawnych
III. Powstanie użytkowania wieczystego w trybie rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych
IV. Zasiedzenie użytkowania wieczystego
§ 9. Wygaśnięcie użytkowania wieczystego
§ 10. Ochrona użytkowania wieczystego
§ 11. Przyszłość użytkowania wieczystego
Rozdział II. Ograniczone prawa rzeczowe – przepisy ogólne
§ 12. Ogólne określenie ograniczonych praw rzeczowych
I. Pojęcie ograniczonych praw rzeczowych
II. Katalog ograniczonych praw rzeczowych
III. Klasyfikacja ograniczonych praw rzeczowych
§ 13. Regulacja prawna ograniczonych praw rzeczowych
I. Znaczenie przepisów ogólnych
II. Regulacja prawna poszczególnych praw rzeczowych – uwagi ogólne 147
§ 14. Powstanie ograniczonych praw rzeczowych
I. Ustanowienie ograniczonych praw rzeczowych
II. Inne źródła ograniczonych praw rzeczowych
III. Ujawnienie ograniczonych praw rzeczowych
§ 15. Przeniesienie ograniczonych praw rzeczowych
§ 16. Pierwszeństwo ograniczonych praw rzeczowych
I. Kolizja ograniczonych praw rzeczowych
II. Pierwszeństwo praw wpisanych do księgi wieczystej
III. Pierwszeństwo innych ograniczonych praw rzeczowych
IV. Pierwszeństwo szczególne – ogólna wzmianka
V. Zmiana pierwszeństwa
§ 17. Wygaśnięcie ograniczonych praw rzeczowych
I. Zrzeczenie się prawa
II. Wygaśnięcie ograniczonych praw rzeczowych na skutek konfuzji
III. Inne przyczyny wygaśnięcia ograniczonych praw rzeczowych
§ 18. Ochrona ograniczonych praw rzeczowych
Rozdział III. Użytkowanie
§ 19. Ogólna charakterystyka użytkowania
I. Pojęcie i funkcja społeczno-gospodarcza użytkowania
II. Rodzaje użytkowania
§ 20. Generalna regulacja prawa użytkowania
I. Ustanowienie użytkowania
II. Przedmiot użytkowania
III. Treść prawa użytkowania
IV. Charakter prawa użytkowania
V. Zobowiązania w stosunku użytkowania
VI. Wykonywanie użytkowania
VII. Wygaśnięcie użytkowania
VIII. Użytkowanie praw
§ 21. Użytkowanie przez osoby fizyczne
§ 22. Użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne
I. Użytkowanie gruntów Skarbu Państwa
II. Użytkowanie wkładów gruntowych członków spółdzielni
§ 23. Inne wypadki użytkowania
Rozdział IV. Timesharing – szczególny stosunek prawa rzeczowego
§ 24. Definicja i geneza instytucji
I. Timesharing jako pojęcie z zakresu prawa cywilnego
II. Cel gospodarczy i konstrukcje prawne
§ 25. Praktyka a rozwiązania normatywne ustawodawstw europejskich
I. Konstrukcje w europejskich systemach prawnych
II. Timesharing obligacyjny
III. Timesharing „własnościowy"
IV. Tak zwana wielopostaciowość timesharingu w praktyce a natura prawa podmiotowego
§ 26. Wymagania prawa europejskiego w zakresie ochrony konsumentów a regulacja cywilnoprawna
I. Uwagi ogólne
II. Podstawowe założenia w zakresie ochrony konsumentów
III. Brak określenia charakteru prawnego timesharingu i konsekwencje dla państw członkowskich UE
§ 27. Konstrukcje i charakter prawny w świetle prawa polskiego
I. Regulacja timeshare w ustawie o timeshare z 2011 r.
II. Koncepcja timesharingu w prawie polskim
III. Konstrukcje prawne w świetle ustawodawstwa polskiego