Monitor Prawniczy Nr 7/2023

Specjalistyczny miesięcznik omawiający kluczowe zagadnienia prawnicze.

Dodatek specjalny za 1 zł! Zamów czasopismo z kwartalnikiem Monitor Prawa Handlowego 4/2022 w promocyjnej cenie. Możliwość dodania czasopisma pojawi się w koszyku.*

W numerze 7/2023 „Monitora Prawniczego" polecamy:

• dr Andrzej Olaś „Dokumentowanie czynności egzekucyjnych komornika po zmianach wprowadzonych na mocy ustawy z 22.3.2018 r. o komornikach sądowych". Artykuł dotyczy obowiązków komornika sądowego w zakresie dokumentowania czynności egzekucyjnych w sądowym postępowaniu egzekucyjnym po istotnych w tym zakresie zmianach wprowadzonych 1.1.2019 r. na mocy ustawy z 22.3.2018 r. o komornikach sądowych. Obowiązki te obejmują sporządzenie protokołu (art. 809 KPC), a ponadto mogą dotyczyć również konieczności utrwalenia przebiegu czynności za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk (art. 809[1] KPC). Zadaniem tekstu jest szczegółowe omówienie powyższych sposobów dokumentacji czynności egzekucyjnych komornika, ze szczególnym uwzględnieniem celu regulacji (funkcji obowiązków dokumentacyjnych) oraz relacji obowiązku dokumentacyjnego do istotnych zasad postępowania egzekucyjnego, w tym mających status naczelnych zasad procesowych. W artykule podjęto również próbę rozwiązania szeregu problemów interpretacyjnych na gruncie przepisów statuujących obowiązki dokumentacyjne komornika. W uzupełnieniu prowadzonych rozważań w osobnej części poświęcono również kilka uwag komplementarnemu względem głównego tematu artykułu zagadnieniu prywatnego utrwalania przebiegu czynności egzekucyjnych komornika przez strony albo innych uczestników tych czynności.
• dr Jan Kluza „Łączenie kar wykonanych na podstawie art. 91a Kodeksu karnego". Do 1.7.2015 r. Kodeks karny przewidywał możliwość połączenia kar, które zostały wykonane. Zmianę w tym zakresie przyniosła nowelizacja z 2015 r., która dokonała zmian w zasadach łączenia kar i wyeliminowała możliwość objęcia karą łączną kary już wykonanej. Jednak z dniem 24.6.2020 r. przywrócone poprzednie obowiązujące rozwiązanie pod postacią art. 91a Kodeksu karnego. To z kolei rodzi konieczność przedstawienia bliżej tego zagadnienia, z uwagi na wątpliwości co do zakresu stosowania tego przepisu.
• Andrzej Springer, Dagmara Gut „Czy sądy powstrzymają Prezesa UOKiK? - o kontrowersjach wokół tzw. rekompensaty publicznej w orzecznictwie sądów powszechnych". Przedmiotem publikacji jest tzw. rekompensata publiczna, tj. instytucja wykreowana w orzecznictwie Prezesa UOKiK i używana na określenie obowiązku nakładanego na przedsiębiorców polegającego na zobowiązaniu go do zapłaty na rzecz konsumentów określonych kwot pieniężnych. Kompetencja do nakładania obowiązków tego rodzaju przez organ administracji publicznej jest szeroko kontestowana w doktrynie, w której przytaczane są różnorakie argumenty świadczące o braku podstaw prawnych do jej stosowania przez Prezesa UOKiK. Lata niedostrzegania przez sądy, podnoszonych w piśmiennictwie, problemów związanych z tą instytucją, w ostatnim czasie dobiegły końca. Aktualnie pojawia się bowiem coraz więcej wyroków uchylających rozstrzygnięcia w przedmiocie tzw. rekompensaty publicznej. Celem publikacji jest zwrócenie uwagi czytelnika na ten niewątpliwy przełom w orzecznictwie oraz analiza argumentacji ponoszonej przez sądy w przedmiotowym zakresie.
• dr Barbara Jelonek-Jarco „Zarząd osiedlem domów - uwagi o potrzebie regulacji prawnej". Przedmiotem analizy są praktyczne problemy występujące w przypadku zarządu nieruchomością (nieruchomościami) wspólną w przypadku, gdy na tzw. osiedlu jest położonych kilkanaście (czy kilkaset) nieruchomości gruntowych zabudowanych domami jednorodzinnymi, zaś drogi dojazdowe do nich, tereny rekreacyjne i szerzej rzecz ujmując – tzw. tereny ogólnodostępne, stanowią współwłasność w częściach ułamkowych właścicieli nieruchomości zabudowanych domami. Osiedla tego typu cieszyły się i nadal cieszą dużą popularnością, jednak liczne problemy związane z utrzymaniem nieruchomości wspólnej mogą w praktyce oddziaływać bardzo niekorzystnie na ich funkcjonowanie. Dopóki nie pojawiają się spory między właścicielami poszczególnych nieruchomości położonych na osiedlu, a dotyczące nieruchomości wspólnych, sytuacja wydaje się prosta. Natomiast gdy spory takie już zaistnieją, często jedynym ich rozwiązaniem jest powołanie zarządcy sądowego – rozwiązanie takie nie jest jednak zadawalające. Przedstawione w opracowaniu problem występujące w zarządzie takim osiedlem dają podstawę do postawienia tezy o konieczności regulacji prawnej. Obecnie – w braku przepisów szczególnych – do zarządu nieruchomością wspólną położoną na osiedlu znajdują zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego o współwłasności w częściach ułamkowych. Jest to jednak rozwiązanie zdecydowanie niewystraczające – skoro regulacja ta z zasady ma się odnosić do stanów przejściowych. Tymczasem funkcjonowanie osiedla przewidziane jest na wiele lat i nie ma tu miejsca ani praktycznej możliwości na wyjście ze współwłasności nieruchomości wspólnej służącej właścicielom nieruchomości położonych na osiedlu.
• Krzysztof Wyderka „Wymogi dotyczące przejrzystości algorytmicznego przetwarzania danych osobowych w świetle Aktu o usługach cyfrowych". Postępująca transformacja cyfrowa przynosi nowe zagrożenia dla osób korzystających z usług społeczeństwa informacyjnego oraz całych społeczeństw. Z uwagi na te wyzwania w Unii Europejskiej ustanawiane są nowe ramy prawne mające przyczynić się do właściwego funkcjonowania środowiska internetowego i odpowiedniej ochrony praw podstawowych. W założeniu europejskiego prawodawcy realizacji tego celu służy Akt o usługach cyfrowych (DSA). Artykuł jest poświęcony wynikającym z przepisów DSA kluczowym obowiązkom dostawców usług pośrednich związanych z zapewnieniem przejrzystości algorytmicznego przetwarzania danych osobowych. Autor przeprowadza również analizę wzajemnych relacji pomiędzy przepisami DSA, a przepisami RODO, podejmując próbę wyjaśnienia potencjalnych wątpliwości.
• Anna Jaroniewska, Kamil Rogalski „Swoboda wypowiedzi religijnej w kontekście ubioru w instytucjach sądowych". Treść artykułu skupia się na problematyce swobody wypowiedzi interpretowanej na podstawie art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, a także jej relacji z art. 9 Konwencji w kontekście uzewnętrzniania swoich przekonań poprzez stroje religijnych w instytucjach państwowych. Przedmiotowa materia staje się coraz bardziej zauważalna przez wgląd na postępujące mieszanie się kultur w Europie. Przeprowadzona analiza pozwala na wysnucie wniosku, zgodnie z którym ubiór stanowi jedną z form wypowiedzi chronionych prawem, natomiast ubiór religijny w sali sądowej, poprzez który jednostka realizuje swoje prawo do uzewnętrzniania wolności religijnej, sam w sobie nie jest przejawem braku poszanowania sądu. Może on podlegać ograniczeniom z uwagi na ochronę porządku publicznego jedynie w wyjątkowych i ściśle określonych przypadkach.
• Michał Chmielowski „Natura zobowiązania a niedozwolone postanowienia umowne – glosa do uchwały SN z 28.4.2022 r., III CZP 40/22". Glosowana uchwała dotyczy zagadnienia prawnego o doniosłym znaczeniu praktycznym ze względu na ilość toczących się postępowań, których przedmiotem jest rozstrzygnięcie o zgodności z prawem mechanizmów waloryzacyjnych stosowanych w umowach kredytu oferowanych przez podmioty rynku finansowego działające w Polsce w początkowych latach XXI wieku i – w efekcie – rozstrzygnięcie o dalszych losach rzeczonych stosunków prawnych. Komentowaną uchwałę podzielić należy na dwie części. W pierwszej części uchwały Sąd Najwyższy potwierdził, że postanowienia umowy, które oddają jednej ze stron możliwość zmiany treści wiążącego strony stosunku prawnego (w tym wypadku w postaci jednostronnego oznaczania kursu waluty) wykraczają poza kryterium natury (właściwości) stosunku prawnego i są – a contrario do zdania drugiego uchwały – nieważne wobec sprzeczności z prawem (art. 353[1] § 1 KC), co stanowiło odpowiedź na literalnie przedstawione przez Sąd Apelacyjny zagadnienie prawne. Jednocześnie Sąd Najwyższy wskazał jednak, iż zgodnie z treścią art. 58 § 1 KC czynność prawna sprzeczna z ustawą jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. W ocenie SN – odmiennie do stanowiska zajmowanego w starszym orzecznictwie – za właściwy przepis w rozumieniu cytowanego artykułu może być uznany także art. 385[1] KC, czego wyrazem jest część druga (zdanie drugie) sentencji glosowanej uchwały. Podejście do relacji art. 58 § 1 KC i art. 385[1] § 1 KC zgodne z tezą wyrażoną w uchwale, urealnia zastosowanie przepisów art. 385[1] § 1 i n. KC, wpływając jednocześnie (w reżimie stosunków konsumenckich) na wymagalność roszczeń restytucyjnych i tym samym na ustalenie daty początkowej biegu terminu przedawnienia o zwrot świadczeń spełnionych w wykonaniu trwale bezskutecznej (nieważnej) czynności prawnej.

W Monitorze Prawniczym znajdziesz:

• Wnikliwe opracowania analizujące najistotniejsze zmiany w prawie.
• Fachowe opinie i analizy zagadnień problemowych.
• Przegląd najistotniejszego, nowego orzecznictwa.
• Aktualności z sal sądowych.
• Obszerne dodatki tematyczne.
• Odpowiedzi na pytania kierowane do redakcji.

*Promocja ważna do wyczerpania zapasów.