Praktyczne omówienie instytucji prawa cywilnego z części ogólnej KC z perspektywy pracy notariusza.
Publikacja pozwala na dokładne zrozumienie tematyki oraz wskazuje odpowiedzi na pytania, które pojawiają się przy dokonywaniu czynności. Opracowanie zostało podzielone na dwie części.
W części I omówiono zagadnienia dotyczące m.in.:
pojęcia, źródeł i wykładni prawa cywilnego, norm prawa cywilnego oraz ich obowiązywania w czasie i przestrzeni, stosunku cywilnoprawnego i prawa podmiotowego;
podmiotów stosunków cywilnoprawnych (osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne określone w art. 331 KC, a także pojęcie konsumenta i przedsiębiorcy);
przedmiotów stosunków cywilnoprawnych (art. 45–554 KC);
czynności prawnych (art. 56–651 KC);
sposobów zawierania umów (negocjacje, oferta, aukcja i przetarg);
formyczynności prawnych;
wad oświadczeń woli;
warunku i terminu;
przedstawicielstwa;
przedawnienia i terminów zawitych.
W publikacji można znaleźć liczne przykłady i klauzule występujące w aktach notarialnych, które zostały wskazywane podczas omawiania danej instytucji. Ponadto przy omawianiu poszczególnych zagadnień zamieszczono przegląd licznego orzecznictwa.
W części II książki można znaleźć przykładowe wzory aktów notarialnych, takich jak m.in.:
oferta i przyjęcie oferty;
testament;
pełnomocnictwo;
potwierdzenie umowy.
Publikacja polecana jest szczególnie dla notariuszy i zastępców notarialnych, a także aplikantów notarialnych. Ponadto będzie ona przydatna dla osób mającym na co dzień do czynienia z czynnościami notarialnymi: sędziów, radców prawnych, adwokatów oraz komorników.
Publikacje z serii Praktyka Notarialna ukazują się pod patronatem naukowym dr. Andrzeja J. Szeredy i Polskiego Instytutu Notarialnego POLINot.
Producentem produktu jest: Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o., ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa,
[email protected],
tel. +48 22 311 22 22.
Powyższe dane kontaktowe służą konsumentom do składania skarg oraz informowania o problemach związanych z bezpieczeństwem produktu.
Spis treści
Przedmowa
Wykaz skrótów
Wykaz literatury
Część I. Komentarz praktyczny z orzecznictwem
Rozdział 1. Zagadnienia wstępne. Pojęcie, źródła i wykładnia prawa cywilnego
1. Pojęcie prawa cywilnego
2. Źródła prawa cywilnego
3. Wykładnia prawa cywilnego
3.1. Uwagi wstępne
3.2. Wykładnia językowa
3.3. Wykładnia systemowa
3.4. Wykładnia funkcjonalna
3.5. Analogia
4. Normy prawa cywilnego oraz ich obowiązywanie w czasie i przestrzeni
4.1. Przepis prawa a norma prawna
4.2. Podział norm z uwagi na rodzaj mocy wiążącej
4.3. Inne rodzaje przepisów
4.3.1. Definicje legalne
4.3.2. Przepisy odsyłające
4.3.3. Klauzule generalne
4.3.3.1. Uwagi wstępne
4.3.3.2. Zasady współżycia społecznego
4.3.3.3. Dobre obyczaje
4.3.3.4. Słuszność
4.3.3.5. Społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa
5. Stosowanie prawa cywilnego
5.1. Uwagi ogólne
5.2. Ustalenie stanu faktycznego
5.2.1. Uwagi wstępne
5.2.2. Dowody i ciężar dowodu
5.2.3. Domniemania
5.2.3.1. Uwagi wstępne
5.2.3.2. Domniemanie faktyczne
5.2.3.3. Domniemanie prawne
5.2.3.4. Domniemanie dobrej wiary
5.2.3.5. Domniemanie zgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym
5.2.4. Wiążące ustalenie konsekwencji prawnych stanu faktycznego
5.3. Obowiązywanie norm w czasie i przestrzeni
5.3.1. Obowiązywanie norm prawnych w przestrzeni
5.3.2. Obowiązywanie norm w czasie
5.3.2.1. Uwagi ogólne
5.3.2.2. Prawo intertemporalne
6. Stosunek cywilnoprawny
6.1. Pojęcie stosunku cywilnoprawnego
6.2. Elementy stosunku cywilnoprawnego
6.3. Rodzaje stosunków cywilnoprawnych
6.3.1. Stosunki cywilnoprawne proste i złożone, dwustronne i wielostronne
6.3.2. Stosunek prawnorzeczowy
6.3.3. Stosunek zobowiązaniowy
6.3.4. Źródła stosunków cywilnoprawnych
7. Prawo podmiotowe
7.1. Uwagi ogólne
7.2. Rodzaje praw podmiotowych
7.3. Nabycie i utrata praw podmiotowych
7.4. Wykonywanie prawa podmiotowego. Nadużycie prawa podmiotowego
7.5. Ochrona prawa podmiotowego
8. Przegląd orzecznictwa
Rozdział 2. Podmioty stosunków cywilnoprawnych: osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne określone w art. 331 KC
1. Osoby fizyczne
1.1. Podmiotowość prawna osób fizycznych w praktyce notarialnej
1.2. Podmiotowość prawna dziecka nienarodzonego
1.3. Pozycja osób małoletnich
1.4. Zdolność do czynności prawnych
1.5. Ocena zdolności do czynności prawnych przez notariusza
1.6. Identyfikacja osób fizycznych
1.7. Ustanie zdolności prawnej
2. Osoby prawne
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Powstanie i organizacja osób prawnych
2.3. Reprezentacja osób prawnych
2.4. Skarb Państwa jako osoba prawna
3. Ułomne osoby prawne
3.1. Uwagi ogólne
3.2. Spółki osobowe
3.3. Spółka kapitałowa w organizacji
3.4. Zmiana umowy spółki osobowej
3.5. Stosowanie art. 210 KSH
3.6. Wspólnota mieszkaniowa
3.7. Stowarzyszenia
3.8. Podmiotowość prawna wspólników spółki cywilnej
3.9. Reprezentacja ułomnych osób prawnych
4. Pojęcie konsumenta i przedsiębiorcy
5. Przegląd orzecznictwa
Rozdział 3. Przedmioty stosunków cywilnoprawnych. Pojęcie rzeczy
1. Uwagi wprowadzające
2. Rzecz – definicja
3. Rzeczy oznaczone co do gatunku i co do tożsamości
4. Wody
5. Złoża kopalin. Własność górnicza
6. Zwierzęta
7. Broń
8. Nakłady
9. Przedsiębiorstwo. Zorganizowana część przedsiębiorstwa
9.1. Wstęp do problematyki pojęcia przedsiębiorstwa
9.2. Przedsiębiorstwo w znaczeniu podmiotowym
9.3. Przedsiębiorstwo w znaczeniu funkcjonalnym
9.4. Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym
9.5. Definicja przedsiębiorstwa
9.6. Nazwa
9.7. Własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości
9.8. Prawa z najmu i dzierżawy i inne prawa do korzystania z rzeczy. Wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne
9.9. Koncesje, licencje i zezwolenia
9.10. Inne składniki przedsiębiorstwa
9.11. Przedsiębiorstwo w spadku a przedsiębiorstwo w rozumieniu KC
9.12. Zobowiązania przedsiębiorstwa – kumulatywne przystąpienie do długu nabywcy
9.13. Forma czynności prawnej zbycia przedsiębiorstwa
10. Pieniądze. Papiery wartościowe
11. Przegląd orzecznictwa
Rozdział 4. Czynności prawne
1. Oświadczenie woli
2. Wykładnia oświadczeń woli
3. Pojęcie czynności prawnej
4. Przegląd orzecznictwa
Rozdział 5. Tryby zawierania umów
1. Uwagi wprowadzające
2. Negocjacje jako sposób zawierania umów
2.1. Zawarcie umowy w ramach negocjacji (art. 72 § 1 KC)
2.2. Reżim odpowiedzialności za rozpoczęcie lub prowadzenie negocjacji z naruszeniem dobrych obyczajów (art. 72 § 2 KC)
2.3. Przesłanki i zasada odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu culpa in contrahendo (art. 72 § 2 KC)
2.4. Kompensacja w ramach ujemnego interesu umownego na podstawie art. 72 § 2 KC
2.5. Tajemnica negocjacji
3. Ofertowy tryb zawierania umów
4. Zawarcie umowy w drodze aukcji lub przetargu
5. Przegląd orzecznictwa
Rozdział 6. Forma czynności prawnej
1. Swoboda formy dokonywania czynności prawnej
2. Sposób złożenia oświadczenia woli i rodzaje form czynności prawnych
2.1. Oświadczenia woli złożone w sposób dorozumiany lub przez milczenie
2.2. Forma ustna
2.3. Forma dokumentowa
2.4. Forma pisemna zwykła. Zastępcze postacie podpisu
2.5. Forma elektroniczna kwalifikowana
2.6. Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem daty (data pewna)
2.7. Forma pisemna z podpisem notarialnie poświadczonym
2.8. Problematyka formy aktu notarialnego
2.8.1. Uwagi wprowadzające
2.8.2. Akt notarialny
2.8.3. Data sporządzenia aktu notarialnego
2.8.4. Miejsce sporządzenia aktu notarialnego
2.8.5. Oznaczenie notariusza lub zastępcy notariusza
2.8.6. Oznaczenie osób i podmiotów biorących udział w akcie i obecnych przy sporządzaniu aktu
2.8.7. Pozostałe elementy aktu notarialnego
2.8.8. Odczytanie aktu notarialnego. Unitas actus
2.8.9. Skutki braków formalnych aktu notarialnego
2.9. Zastępcza forma sądowa
3. Rodzaje form ze względu na skutki ich niedochowania
4. Zakres wymogu formalnego
5. Pactum de forma
6. Forma czynności następczych
7. Przegląd orzecznictwa
Rozdział 7. Wady oświadczenia woli
1. Uwagi wstępne
2. Stan wyłączający świadome albo swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli
3. Pozorność oświadczenia woli
4. Błąd oraz zniekształcenie oświadczenia woli przez posłańca
5. Podstęp
6. Groźba
7. Przegląd orzecznictwa
7.1. Oświadczenie woli
7.2. Stan wyłączający świadome albo swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli
7.3. Pozorność oświadczenia woli
7.4. Błąd oraz zniekształcenie oświadczenia woli przez posłańca
7.5. Podstęp
7.6. Groźba
Rozdział 8. Warunek i termin
1. Warunek i termin jako elementy treści czynności prawnej
2. Warunek i termin a umowy przenoszące własność nieruchomości
3. Czynności prawne nieznoszące warunku lub terminu
4. Różnica między terminem a warunkiem
5. Termin
6. Ogólne reguły obliczania terminów
7. Warunek w znaczeniu tzw. technicznoprawnym
8. Rodzaje warunków
9. Skutki prawne zastrzeżenia warunku
10. Warunek niemożliwy, przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego
11. Czynności warunkowe w praktyce notarialnej
12. Przegląd orzecznictwa
Rozdział 9. Przedstawicielstwo
1. Istota przedstawicielstwa
2. Skuteczność przedstawicielstwa
3. Zakaz dokonywania czynności prawnych z „samym sobą"
4. Skutki działania przez przedstawiciela bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu
4.1. Wadliwość czynności prawnej dokonanej bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu
4.2. Nadużycie pełnomocnictwa
4.3. Odpowiedzialność działającego bez umocowania lub z przekroczeniem jego zakresu (art. 103 KC)
5. Pełnomocnictwo
5.1. Istota pełnomocnictwa
5.2. Pełnomocnictwo a tzw. stosunek podstawowy
5.3. Przyjęcie, zrzeczenie się i odrzucenie pełnomocnictwa
5.4. Forma pełnomocnictwa
5.5. Wygaśnięcie pełnomocnictwa
5.6. Odwołanie pełnomocnictwa
6. Rodzaje pełnomocnictw
6.1. Podstawowe rodzaje pełnomocnictw
6.2. Pełnomocnictwo dalsze i substytucyjne
6.3. Pełnomocnictwo niegasnące z chwilą śmierci mocodawcy
6.4. Pełnomocnictwo nieodwołalne
7. Konstrukcja prawna prokury
7.1. Istota i zakres prokury
7.2. Mocodawca i prokurent
7.3. Udzielenie prokury
7.4. Rodzaje prokury
7.5. Wygaśnięcie prokury
8. Przegląd orzecznictwa
Rozdział 10. Przedawnienie i terminy zawite
1. Dawność
2. Przedawnienie
2.1. Uwagi wstępne
2.2. Przedmiot przedawnienia
2.3. Charakterystyka przedawnienia
2.3.1. Zarzut przedawnienia i przedawnienie roszczeń przeciwko konsumentom