Celem publikacji „Vademecum dyrektora instytucji kultury" jest zebranie w jednym miejscu, wszystkich kwestii związanych z funkcjonowaniem i zarządzaniem instytucją kultury, ze szczególnym uwzględnieniem spraw kadrowych i odpowiedzialności jaka ciąży na dyrektorze takiego podmiotu. Drugie wydanie książki zawiera cztery części tematyczne, wzory dokumentów oraz opracowanie nowych elementów takich jak: ochrona danych osobowych czy udostępniania zasobów.
Publikacja omawia takie tematy jak:
- zasady powołania, odwoływania i wynagradzania dyrektora instytucji kultury,
- kompetencje, zadania i obowiązki dyrektora w różnych obszarach prawnych (m.in. zamówienia publiczne, prawo autorskie, ochrona danych osobowych itd.),
- kwalifikacje zawodowe pracowników instytucji kultury (ze szczególnym opisem pracowników bibliotek),
- zasady wynagradzania pracowników instytucji kultury,
- czas pracy pracowników instytucji kultury,
- zasady gospodarki finansowej w instytucji kultury (prawa i obowiązku dyrektora wynikające z przepisów dotyczących rachunkowości, planowanie finansowe, podatki),
- pozyskiwanie środków finansowych (krajowych i zagranicznych) na funkcjonowanie instytucji kultury,
- współpraca instytucji kultury z innymi podmiotami,
- tworzenie oferty programowej,
- odpowiedzialność związaną z zarządzaniem instytucją kultury,
- prawa autorskie i prawa pokrewne w instytucjach kultury.
Vademecum zostało tak skonstruowane, żeby spełniało oczekiwania każdego dyrektora IK. Nie tylko długoletniego szefa, ale także osoby dopiero wchodzącej w środowisko instytucji kultury. Z tego powodu Część I to informacje o tym jak powołuje się, łączy czy przekształca IK. Jaki jest podział placówek i jakie są podstawy prawne jej funkcjonowania. Wiele miejsca poświęcono organom IK w tym:
- osobie dyrektora (zasadom powoływania i odwoływanie) dyrektora IK oraz zastępcom (z podziałem czy jest to dyrektor samorządowej instytucji kultury państwowej instytucji kultury),
- kwestii pełnomocnictw,
- zasad działania organów doradczych takich jak np. rada muzeum, kolegium doradcze, rada powiernicza.
Część II to szereg wiedzy praktycznej w tym szczególnie ustalanie zasad wynagradzania pracowników instytucji kultury (premii i dodatkowych do wynagrodzeń). A także:
- zamówienia publiczne (za przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w sposób uwarunkowany odpowiednimi przepisami Pzp odpowiada kierownik zamawiającego czyli – dyrektor IK);
- dostęp do informacji publicznej (np. czy dyrektor musi udostępniać umowy zlecenia z autorami, wynagrodzenie swoich pracowników, informacje o przebiegu postępowania konkursowego);
- bezpieczeństwo imprez masowych (wymogi na przeprowadzenie takiego wydarzenia i wydanie zezwolenia na taką imprezę, odpowiedzialność organizatora).
Czytelnik znajdzie również rozdział poświęcony ochronie danych osobowych. To wyjątkowo cenny rozdział dla każdego dyrektora IK, ponieważ pozwala na uzupełnienie wiedzy z zakresu stosowania RODO. W IK przetwarzane są przede wszystkim dane osobowe użytkowników, np. osoby zwiedzające muzeum, uczestnicy spektakli artystycznych, warsztatów kulturalnych oraz dane osobowe pracowników i osób zatrudnionych na innej podstawie w IK.
W Vademecum dyrektora instytucji kultury nie może zabraknąć miejsca dla kwestii związanej z prawami autorskimi. Pośród problemów prawnych napotykanych w codziennym funkcjonowaniu instytucji kultury prawa autorskie zajmują kluczowe miejsce. Czytelnik pozna jakie są różnice pomiędzy:
- Autorskim prawem osobistym a autorskim prawem majątkowym?
- Licencją wyłączną i niewyłączną?
- Dozwolonym użytkiem a prawem cytatu?
- Utworem a dziełem?
Wiele miejsca poświęcono zapisom umów np. o udzielenie autorskich praw majątkowych (zarówno w umowach licencyjnych, jak i umowach przeniesienia tych prawy) gdzie kluczowe jest prawidłowe oznaczenie pól eksploatacji czy sprecyzowanie elementów wynagrodzenia.
Część III Vademecum to zbiór tematów finansowo-podatkowych. To tutaj dyrektor IK znajdzie informacje m.in. o:
- Planie finansowym ( struktura planu finansowego);
- Planowaniu przychodów i planowaniu kosztów,
- Zmiany w planie finansowym;
- Rachunkowości.
Kolejne rozdziały to kwestie związane z podatkiem dochodowym, VATem czy podatkiem od nieruchomości. W tych zakresach zmian w ostatnim okresie było dużo, a część z nich zacznie obowiązywać w 2020 roku. Warto już dzisiaj zapoznać jak w IK stosować :
- ustawę z 30.8.2019 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (np. skala podatkowa i koszty pracownicze w 2019 r. i 2020 r.);
- ustawę z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (nowelizacja ustawy o VAT np. wprowadzająca obowiązkowy MPP);
- ustawę z 19.7.2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych.
W części IV opisano zasady zarządzania IK. pod kątem finansowania i planowania. Tu znajdują się szczegóły jak przygotować ofertę programową IK, na co zwrócić uwagę aplikując o środki z programów Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (opis programów na 2020 roku) a także z projektów zagranicznych ( nie tylko unijnych). Szczególną wartością tej części jest opis współpracy z partnerem zagranicznym. Wiele miejsca poświęcono także kwestii wolontariatu w instytucji kultury.
Do książki dodana będzie płyta CD z licznymi wzorami m.in.:
- Wzór upoważnienia do przetwarzania danych osobowych,
- Wzór porozumienia w sprawie powierzenia gminie zadań powiatowej biblioteki publicznej (art. 20a ust. 2 ustawy o bibliotekach),
- Wzór - akt połączenia samorządowych instytucji kultury (art. 19 ust. 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej,
- Wzór informacji o połączeniu samorządowych instytucji kultury,
- Wzór odwołania dyrektora samorządowej instytucji kultury,
- Wzór ogłoszenia konkursu na stanowisko dyrektora samorządowej instytucji kultury,
- Wzór porozumienia pomiędzy instytucjami kultury/innymi podmiotami dotyczący realizacji wspólnego przedsięwzięcia,
- Wzór pisma informującego o niepublicznym charakterze informacji,
- Wzór pisma informującego o odrębnej procedurze dostępu,
- Wzór pisma informującego o braku wnioskowanej informacji,
- Wzór powiadomienia o wcześniejszej publikacji informacji,
- Wzór wezwania do wykazania istnienia szczególnie uzasadnionego interesu publicznego,
- Wzór zawiadomienia o nowym terminie udostępnienia informacji,
- Wzór zawiadomienia o dodatkowych kosztach udostępnienia,
- Wzór decyzji odmawiającej udostępnienia informacji,
- Wzór pisma przekazującego wnioskowaną informację,
- Wzór uchwały rady gminy o nadaniu statutu,
- Wzór odwołania obwinionego od orzeczenia w sprawie naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
