Egzekucyjne zaspokojenie wierzyciela hipotecznego. Teoria i praktyka

Autorzy

Wykaz skrótów

Wykaz literatury

Część I. Teoria

Wstęp

Rozdział I. Zaspokojenie wierzyciela pauliańskiego a zabezpieczenie hipoteczne

• § 1. Wprowadzenie
• § 2. Hipoteka ustanowiona na nieruchomości przez dłużnika
• § 3. Hipoteka ustanowiona na nieruchomości przez osobę trzecią
• I. Dotychczasowe rozumienie pierwszeństwa zaspokojenia w art. 532 KC
• II. Rozstrzygnięcie o pierwszeństwie zaspokojenia z przedmiotu czynności fraudacyjnej według uchw. SN z 2.2.2022 r.
• III. Własne stanowisko co do rozumienia pierwszeństwa zaspokojenia wynikającego z art. 532 KC
• § 4. Znaczenie zabezpieczenia powództwa udzielonego wierzycielowi pauliańskiemu
• § 5. Pierwszeństwo zaspokojenia wierzyciela pauliańskiego a zaspokojenie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką przymusową
• § 6. Wnioski

Rozdział II. Zmiany w zakresie zabezpieczenia hipotecznego a egzekucja sądowa

• § 1. Wprowadzenie
• § 2. Zmiany treści oraz zakresu zabezpieczonych wierzytelności w aktualnym modelu hipoteki
• § 3. Wszczęcie egzekucji i zajęcie nieruchomości obciążonej hipoteką
• § 4. Dopuszczalność dokonywania zmian po zajęciu nieruchomości

Rozdział III. Zajęcie nieruchomości obciążonej hipoteką i jego skutki

• § 1. Wprowadzenie
• § 2. Akt zajęcia nieruchomości i jego zakres
• § 3. Rozporządzenie zajętą nieruchomością
• § 4. Dodatkowa ochrona wierzyciela
• § 5. Celowość zajmowania nieruchomości obciążonej hipoteką

Rozdział IV. Prawo wierzyciela hipotecznego do przejęcia licytowanej nieruchomości na własność

• § 1. Wprowadzenie
• § 2. Przejęcie na własność licytowanej nieruchomości rolnej
• § 3. Przejęcie na własność licytowanej nieruchomości innej niż rolna
• § 4. Przejęcie licytowanego własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu
• § 5. Postępowanie w przedmiocie przejęcia nieruchomości albo własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu przez wierzyciela hipotecznego
• § 6. Podsumowanie

Rozdział V. Wygaśnięcie lub przekształcenie praw i roszczeń osobistych ciążących na nieruchomości na skutek przysądzenia własności

• § 1. Uwagi wprowadzające
• § 2. Zasada wygaśnięcia obciążeń ciążących na nieruchomości
• § 3. Pojęcie prawa i skutków ujawnienia praw oraz roszczeń osobistych
• § 4. Wygaśnięcie praw i roszczeń osobistych
• § 5. Przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu (art. 1000 § 4 KPC)
• § 6. Pieniężny ekwiwalent za wygasłe prawa

Rozdział VI. Prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości pozostające w mocy pomimo przysądzenia własności

• § 1. Uwagi wprowadzające
• § 2. Postanowienie sądu o przysądzeniu własności nieruchomości
• § 3. Zasada ogólna wygasania wszelkich praw i skutków ujawnienia praw i roszczeń osobistych ciążących na nieruchomości
• § 4. Odstępstwa od zasady wygasania praw i skutków ujawnienia praw i roszczeń osobistych ciążących na nieruchomości
• I. Wyjątki przewidziane w art. 1000 § 2 KPC
• II. Wyjątki przewidziane w art. 1000 § 3 KPC
• III. Wyjątek przewidziany w art. 1001 KPC
• IV. Wyjątki przewidziane w art. 1002 KPC
• § 5. Podsumowanie

Rozdział VII. Skutki przysądzenia własności ułamkowej części nieruchomości oraz prawa użytkowania wieczystego, obciążonych hipoteką (problematyka art. 1011−1013 KPC)

• § 1. Uwagi wstępne
• § 2. Udział w prawie własności nieruchomości jako przedmiot obciążenia hipoteką
• § 3. Prawo użytkowania wieczystego jako przedmiot obciążenia hipoteką
• § 4. Egzekucja z udziału w prawie własności nieruchomości
• § 5. Egzekucja z prawa użytkowania wieczystego
• § 6. Skutki postanowienia o przysądzeniu ułamkowej części nieruchomości (udziału w nieruchomości stanowiącej przedmiot współwłasności w częściach ułamkowych)
• § 7. Skutki postanowienia o przysądzeniu prawa użytkowania wieczystego

Rozdział VIII. Zbieg należności hipotecznych z innymi prawami i roszczeniami w podziale sumy uzyskanej przez egzekucję z nieruchomości

• § 1. Wprowadzenie
• § 2. Należności zbiegające się w kategorii piątej z należnościami zabezpieczonymi hipotecznie
• I. Należności korzystające z ustawowego pierwszeństwa zaspokojenia
• II. Prawa, które ciążyły na nieruchomości przed dokonaniem w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji lub przed złożeniem do zbioru dokumentów wniosku o dokonanie takiego wpisu
• III. Prawo zastawu rejestrowego
• § 3. Prawa wpisane i niewpisane do księgi wieczystej
• I. Zagadnienia wspólne
• II. Kolejność zaspokajania praw wpisanych do księgi wieczystej
• III. Kolejność zaspokajania praw niewpisanych do księgi wieczystej
• § 4. Szczególne problemy z zaspokajaniem zbiegających się należności

Rozdział IX. Szczególne zasady podziału sumy uzyskanej przez egzekucje z nieruchomości w razie niewyczerpania hipoteki oraz zabezpieczenia hipotecznego kilku wierzytelności

• § 1. Uwagi wstępne
• § 2. Problem ustalenia wyczerpania (lub niewyczerpania) hipoteki kaucyjnej oraz ustania stosunku prawnego, uzasadniającego korzystanie z hipotek (art. 1038 KPC)
• § 3. Problem rygoru zakreślonego w wezwaniu do wierzyciela hipotecznego do wypowiedzenia się co do wyczerpania hipoteki w rozumieniu art. 1038 § 1 KPC
• § 4. Okres pozostawania sumy uzyskanej z egzekucji na rachunku depozytowym Ministra Finansów
• § 5. Zabezpieczenie jedną hipoteką kilku wierzytelności

Rozdział X. Reguły podziału sumy uzyskanej przez egzekucję z nieruchomości obciążonej hipoteką łączną

• § 1. Przedmiot, zakres i cel artykułu
• § 2. Istota hipoteki łącznej
• § 3. Prawo wierzyciela hipotecznego do wyboru sposobu zaspokojenia się z przedmiotu hipoteki łącznej
• § 4. Termin na wykonanie prawa do wyboru sposobu zaspokojenia się z przedmiotu hipoteki
• § 5. Adresat normy statuowanej w art. 1039 zd. 1 KPC
• § 6. Charakter prawny oświadczenia wierzyciela
• § 7. Forma oświadczenia wierzyciela
• § 8. Treść oświadczenia wierzyciela
• § 9. Skutki oświadczenia wierzyciela
• § 10. Skutki niezłożenia przez wierzyciela oświadczenia w terminie
• § 11. Wnioski

Rozdział XI. Wykreślenie w księdze wieczystej praw wygasłych wskutek przysądzenia własności nieruchomości w egzekucji sądowej

• § 1. Uwagi ogólne
• § 2. Podstawa do wykreślenia praw
• § 3. Relacje między postępowaniem egzekucyjnym a wieczystoksięgowym
• § 4. Zakres przedmiotowy praw podlegających wygaśnięciu

Część II. Praktyka

Wstęp

Rozdział I. Wpływ przysądzenia własności na stosunek najmu i dzierżawy nieruchomości

• § 1. Uwagi ogólne
• § 2. Umowy zawarte przed zajęciem nieruchomości
• § 3. Umowy zawarte po dokonaniu zajęcia nieruchomości
• § 4. Podsumowanie

Rozdział II. Powstanie hipoteki przy podziale sumy uzyskanej przez egzekucję z nieruchomości

• § 1. Uwagi ogólne
• § 2. Nieaktualność lub wadliwość oszacowania o zaliczeniu wierzytelności nabywcy na poczet ceny
• § 3. Brakująca kwota
• § 4. Szczególne uprawnienia
• § 5. Wierzytelność zabezpieczona hipoteką art. 1037 § 3 KPC
• § 6. Umieszczenie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką powstałą na podstawie art. 1037 § 3 KPC w planie podziału

Rozdział III. Uczestnicy postępowania o podział sumy uzyskanej przez egzekucję z nieruchomości

• § 1. Wprowadzenie
• § 2. Postępowanie egzekucyjne a egzekucja
• § 3. Uczestnicy postępowania egzekucyjnego a uczestnicy egzekucji z nieruchomości
• I. Uwagi wstępne
• II. Uczestnicy postępowania egzekucyjnego – ujęcie statyczne
• III. Uczestnicy egzekucji z nieruchomości – ujęcie dynamiczne
• IV. Fazy egzekucji z nieruchomości i ich uczestnicy
• § 4. Postępowanie podziałowe jako faza egzekucji z nieruchomości i jego uczestnicy
• I. Uwagi wstępne
• II. Krąg uczestników postępowania podziałowego
• III. Uczestnicy postępowania podziałowego a uczestnicy podziału
• IV. Postępowanie podziałowe jako ostatnia faza egzekucji z nieruchomości
• § 5. Wnioski

Rozdział IV. Kolejność zaspokojenia należności zabezpieczonych hipoteką

• § 1. Wstęp
• § 2. Wsteczna moc wpisu w praktyce
• § 3. „Zbiorcza" hipoteka ustanowiona na podstawie postanowienia prokuratora
• § 4. Konsekwencje równego pierwszeństwa hipotek przy sporządzeniu planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości
• § 5. Praktyczne aspekty konkurencji zaspokojenia wierzytelności hipotecznej oraz wierzytelności wierzyciela pauliańskiego
• § 6. Wpisy w księdze wieczystej dotyczące opróżnionego miejsca hipotecznego a sporządzenie planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji

Rozdział V. Praktyczne aspekty opisu i oszacowania nieruchomości

• § 1. Wprowadzenie
• § 2. Obowiązek zamieszczania opisu o całości gospodarczej
• § 3. Podatek VAT przy sprzedaży egzekucyjnej
• I. Uwagi ogólne
• II. Przesłanki podmiotowe i przedmiotowe opodatkowania dostawy nieruchomości
• III. Zwolnienia przedmiotowe
• IV. Chwila powstania obowiązku podatkowego
• V. Ograniczenie stosowania zwolnień z VAT w postępowaniu egzekucyjnym
• VI. Najczęściej spotykane błędy na etapie opisu i szacowania w zakresie podatku, wpływające na zaspokojenie wierzyciela hipotecznego
• § 4. Wydzielenie części zajętej nieruchomości
• I. Uwagi ogólne
• II. Praktyczne znaczenie regulacji dla zaspokojenia wierzyciela
• § 5. Podsumowanie

Rozdział VI. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego

• § 1. Post. SN z 27.6.2002 r., IV CKN 1167/00
• § 2. Uchw. SN z 20.3.2003 r., III CZP 1/03
• § 3. Post. SN z 18.3.2003 r., IV CKN 1928/00
• § 4. Uchw. SN z 20.3.2003 r., III CZP 1/03
• § 5. Post. SN z 21.9.2011 r., I CSK 32/11
• § 6. Post. SN z 25.5.2014 r., IV CSK 654/13
• § 7. Wyr. SN z 24.9.2015 r., V CSK 667/14
• § 8. Uchw. SN z 8.12.2016 r., III CZP 81/16
• § 9. Uchw. SN z 8.12.2017 r., III CZP 77/17
• § 10. Uchw. SN z 18.1.2019 r., III CZP 66/18
• § 11. Uchw. SN z 28.3.2019 r., III CZP 90/18
• § 12. Uchw. SN z 27.10.2021 r., III CZP 56/20
• § 13. Uchw. SN z 2.2.2022 r., III CZP 32/22
• § 14. Uchw. SN z 4.4. 2023 r., III CZP 11/22
• § 15. Uchw. SN z 7.6.2023 r. III CZP 153/22

Indeks rzeczowy